VN: Crises vragen om totaalaanpak
Het verlies aan biodiversiteit, een slechte waterkwaliteit, voedselonzekerheid, gezondheidsrisico’s en klimaatverandering zijn nauw met elkaar verbonden en versterken elkaar. Dat maakt dat een aanpak in samenhang nodig is.
Dat staat woensdag in twee nieuwe rapporten van VN-natuurpanel IPBES. Het IPBES is voor natuur en biodiversiteit wat het IPCC is voor het klimaat.
Het Nexus Assessment Report biedt een uitgebreide, wetenschappelijke analyse van de complexe onderlinge verhouding tussen biodiversiteit, water, voedsel, gezondheid en klimaatverandering. Het is voor het eerst dat de verbanden zo in kaart zijn gebracht. Het rapport noemt ook zeventig maatregelen die een oplossing moeten bieden op alle vijf terreinen. Enkele van de meest effectieve zijn: de overstap op gezonde en duurzame eetpatronen (minder vlees), het herstellen van ecosystemen die veel koolstof opslaan (zoals bossen en mangroves) en het creëren van natuur in steden.
Het rapport, dat is geschreven door 165 experts uit 57 landen, benadrukt dat de huidige aanpak van problemen op een van de terreinen, vaak geen rekening houdt met de andere thema’s. Dat is inefficiënt en soms zelfs contraproductief. De auteurs pleiten voor een aanpak in samenhang.
Een voorbeeld uit het rapport illustreert deze aanpak. Door in Senegal watervervuiling en uitheemse planten aan te pakken, verminderde de leefomgeving van slakken die de parasitaire ziekte schistosomiasis verspreiden. Die aanpak leidde niet alleen tot 32 procent minder infecties bij kinderen, maar ook tot schoner drinkwater en extra inkomsten voor lokale gemeenschappen.
Bergafwaarts
Volgens het rapport gaat het wereldwijd bergafwaarts met de soortenrijkdom als gevolg van menselijk handelen zoals landgebruik en vervuiling. Teruggang in biodiversiteit en natuur heeft ook weer directe gevolgen voor voedselzekerheid, waterkwaliteit, gezondheid en klimaat.
Uit het rapport blijkt dat bijna 50 biljoen euro per jaar –meer dan de helft van het wereldwijde bruto binnenlands product– afhankelijk is van natuur. Ondertussen veroorzaken economische activiteiten jaarlijks 10 tot 25 biljoen euro schade aan biodiversiteit, water en klimaat.
Geïsoleerde oplossingen
De onderzoekers analyseerden in totaal 186 scenario’s en concluderen dat voortzetting van huidig beleid leidt tot negatieve uitkomsten voor alle vijf aandachtsgebieden. Ook geïsoleerde oplossingen, zoals het enkel focussen op voedselproductie, zijn niet wenselijk. Dat zal andere problemen verergeren, zoals de teruggang van biodiversiteit. Zo vindt veel ontbossing plaats om landbouwgrond te creëren.
Volgens IPBES-voorzitter dr. David Obura biedt het rapport een wetenschappelijke basis om wereldwijde duurzaamheidsdoelen in samenhang te realiseren. „Dit rapport laat zien dat geïntegreerde oplossingen cruciaal zijn voor onze toekomst.”
„Dit rapport laat zien dat geïntegreerde oplossingen cruciaal zijn voor onze toekomst” - Dr. David Obura, IPBES-voorzitter
Diepgaande verandering
In een tweede rapport stelt het IPBES dat er „diepgaande veranderingen nodig zijn” als het gaat om de vraag hoe mensen omgaan met de natuur. Alleen dan zou het verlies aan biodiversiteit kunnen stoppen. Wachten zou dubbel zoveel kosten als direct handelen. Als nu maatregelen worden getroffen, biedt dat 10 biljoen euro aan economische waarde en 395 miljoen banen tegen 2030.
De auteurs stellen meerdere strategieën voor. Zoals het herstellen van waardevolle natuurgebieden, het verduurzamen van sectoren die nu veel schade veroorzaken (fossiele industrie, mijnbouw, landbouw, visserij en stedenbouw) en het stoppen van subsidies die de natuur schaden. Het inzetten van inheemse kennis over de zorgvuldige omgang met de aarde kan ook helpen om mensen zich meer verbonden te laten voelen met de natuur.
