Op zijn bureau ligt weer een aanvraag uit Oekraïne. Deze keer voor een relatief kleine windturbine die een grote boerderij van stroom moet voorzien. „Eentje van 800 kilowatt”, zegt directeur Wim Robbertsen van Business in Wind. Hij snapt de aanvrager wel. „De energievoorziening in Oekraïne is onzeker. Dan is het prettig als je zelf iets hebt draaien.”

Business in Wind koopt windmolens op, ontmantelt ze en geeft ze elders een tweede plek. In de zes jaar dat het bedrijf bestaat, heeft het een kleine tweehonderd turbines afgeleverd. Daarvan staan er tien in Oekraïne. Vier werden er al voor de inval van Rusland geplaatst.

Robbertsen verwacht meer bestellingen uit het land van Zelensky. „Nu de oorlog langer duurt, gaan meer Oekraïners stappen zetten om zeker te zijn van energie. Een Nederlander die al een jaar of vijftien in Oekraïne woont en werkt, verkoopt daar productielijnen voor de agrarische industrie. Geregeld wordt hem gevraagd of hij ook windmolens kan leveren.”

NedZero

Recent kreeg Business in Wind bezoek van een delegatie van de Oekraïense Windenergie Associatie (UWEA). Deze organisatie heeft met NedZero, de Nederlandse branchevereniging voor windenergie, een samenwerkingsovereenkomst gesloten voor de bouw van een „robuust energiesysteem” in Oekraïne. Business in Wind wordt een van de uitvoerders.

„Robuust betekent solide, betrouwbaar en energieonafhankelijk”, licht NedZerovoorzitter Jan Vos toe. „Rusland heeft met zijn raketten veel grote energiecentrales in Oekraïne geraakt. Een verspreid energienetwerk met veel losse windmolens moet de vijand per stuk treffen. Dat is daardoor veel minder kwetsbaar.”

De Oekraïners zijn het snelst geholpen met tweedehands windturbines, stelt Robbertsen. „Een nieuwe windmolen heeft twee tot drie jaar levertijd. Een gebruikte turbine kunnen wij bij wijze van spreken zo vanaf het schap leveren. Er hoeft ook minder geïnvesteerd te worden. Een gebruikte windmolen kost geïnstalleerd globaal de helft van een nieuwe.”

De service aan Oekraïne heeft voor Business in Wind wel grenzen. „We verhuren gereedschap voor de installatie van een windmolen, maar sturen geen personeel mee. Ik ga onze mensen niet vragen om naar oorlogsgebied af te reizen. Oekraïne mag dan een heel groot land zijn en bepaalde plaatsen kunnen veilig geacht worden, maar met Poetin weet je het nooit. Zijn raketten kunnen ook het westen van Oekraïne bereiken. Van een Oekraïense klant kreeg ik een filmpje van een Russische drone boven de plek waar ze een windturbine aan het bouwen waren.”

„Van een Oekraïense klant kreeg ik een filmpje van een Russische drone boven de plek waar ze een windturbine aan het bouwen waren” - Wim Robbertsen, directeur Business in Wind

Een windmolen voor Oekraïne wordt soms afgeleverd bij de Poolse grens of in neutraal gebied tussen Polen en Oekraïne. Oekraïense transporteurs brengen de turbine dan naar de eindbestemming. Het komt ook voor dat de klant in Oekraïne het transport regelt en de windmolen in Nederland ophaalt.

Veilig gebied

De meeste windmolens van Business in Wind in Oekraïne zijn geplaatst in het noordwesten van het land. „Een relatief veilig gebied, waar het heel goed waait”, beoordeelt Robbertsen. „De windsnelheid is er zeven tot acht meter per seconde; dat geeft een goede opbrengst. Ter vergelijking: de windmolens in de Flevopolder hebben met zes tot zeven meter per seconde een wat lagere energieopbrengst.”

Robbertsen heeft respect voor zijn Oekraïense klanten. „Ze tonen lef. Ze nemen grote risico’s die niet verzekerd worden. De prijs van een windturbine is afhankelijk van de maat. De laatste die wij leverden, kostte geïnstalleerd 1,5 miljoen euro. Een windmolen van 3 megawatt, 150 meter hoog. Dat is nogal een investering, terwijl de molen door de Russen verwoest kan worden. En hoe zeker is de afname van energie in oorlogsgebied? Je kunt wel afspraken hebben gemaakt met een grote fabriek, maar als die wordt verwoest, wie neemt dan je stroom af?”

„Oekraïense klanten tonen lef: ze nemen grote risico’s die niet verzekerd worden” - Wim Robbertsen, directeur Business in Wind

De samenwerking van de Nederlandse windindustrie met de UWEA sluit aan bij het Nederlandse beleid voor wederopbouw en duurzaam herstel van de Oekraïense economie en samenleving. Erica Schouten, speciaal gezant voor Oekraïne: „Veel van de Oekraïense energie-infrastructuur is verwoest en moet gerepareerd worden. Dat biedt ook kansen, het kan namelijk duurzamer en weerbaarder. Windenergie kan daaraan een belangrijke bijdrage leveren.”

Zonne-energie

NedZero werkt er volgens voorzitter Vos op aan dat Oekraïne „al tegen de winter van 2025  flink op weg is geholpen”. Het opleiden van Oekraïense technici is onderdeel van het project. „Op termijn kijken we ook naar zonne-energie. Initiatief en coördinatie liggen hiervoor bij ons.”

Directeur Robbertsen van Business in Wind rekent op een grote vraag naar windmolens vanuit Oekraïne. Indirect voorziet het Barneveldse bedrijf daar nu reeds in met het demonteren van windturbines van een Duits merk in Zweden. „De Zweedse overheid zorgt voor het transport naar Oekraïne. Daar heeft de Duitse fabrikant reeds een vestiging, tot voor kort in de buurt van Kharkiv. Die is inmiddels verhuisd naar het westen van Oekraïne. Kennis van dat merk is dus al aanwezig.”

Robbertsen neemt aan dat er voor Oekraïne voldoende aanbod van gebruikte windmolens zal zijn. „In Nederland en Duitsland worden in de komende tijd veel windmolens vervangen door grotere. Het is een kwestie van de juiste windmolens reviseren voor Oekraïne. Mits goed onderhouden kunnen ze daar dan nog zeker vijftien tot twintig jaar mee.”