Vanwege de transitie van fossiele naar hernieuwbare energie worden steeds meer van dit soort producten gemaakt, ziet het PBL. De „kritieke materialen” die nodig zijn voor de productie, zoals lithium en kobalt, „betekenen nieuwe afhankelijkheden van het buitenland”. De winning en verwerking van zulke grondstoffen gebeurt veelal in China en andere landen buiten Europa.

Het PBL adviseert betere recycling van bijvoorbeeld zonnepanelen en windmolens. Op dit moment worden zonnepanelen op dezelfde manier behandeld als huishoudelijke apparaten, aldus het planbureau. Dat betekent dat ze na gebruik worden gerecycled als vulmateriaal in de bouw. Waardevolle materialen uit de panelen worden niet verzameld. Afgedankte bladen van windturbines worden helemaal niet hergebruikt, maar verbrand of opgeslagen. „Ook is er momenteel gebrekkig inzicht in het hergebruik, de tweedehandsmarkt en de export van zonnepanelen en windmolens”, stelt het PBL.

Voor lithiumbatterijen gelden wel afspraken over hergebruik en het terugwinnen van materialen, ziet het PBL. Het planbureau adviseert om zulke afspraken ook over windmolens en zonnepanelen te maken, ook over de landsgrenzen heen.

Hergebruik van materialen is niet altijd gemakkelijk in deze sectoren. Zowel autobatterijen als windmolens en zonnepanelen hebben „allemaal zo hun bijzondere kenmerken die verwerking in de afdankfase bemoeilijken”, klinkt het. Zo kan hergebruik van batterijen veiligheidsrisico’s opleveren en is het nu vaak simpelweg niet rendabel om materiaal terug te winnen. Regelgeving kan daar volgens het PBL verbetering in brengen.

Het planbureau ziet voordelen in landelijke samenwerkingsverbanden, zoals die nu al bestaan voor de verwerking van verpakkingen, elektrische apparaten, karton, glas en matrassen. Voor bedrijven kan het gunstig zijn om de kosten te delen. Voor de overheid is het handig om één gesprekspartner te hebben om afspraken mee te maken.