Een zelfbedachte Piet Prins-wandeling
Generaties zijn ermee opgegroeid: de boeken van Piet Prins. Zou er ook een Piet Prins-wandeling zijn?
Vaak speelden de boeken van Piet Prins (pseudoniem voor Pieter Jongeling) zich af aan de randen van Nederland. De duinen zijn het decor voor ”Snuf en de verborgen schat” en ”Vier vrienden en de Grauwe Griezel”, maar geliefder bij Prins was de grensstreek.
Vaak ging het dan over smokkelaars en douaniers, in de boeken van Prins altijd ”kommiezen” genaamd. Bijvoorbeeld in ”Snuf en het spookslot”, ”Het raadsel van Ruygemoor” of ”Sheltie en de smokkelaars”. Een vraag die bleef prikkelen was: waar zou Piet Prins de inspiratie voor zijn boeken hebben opgedaan?
Jongeling groeide op in Winschoten. Die Groningse stad ligt op 10 kilometer van de Duitse grens. Erg veel heide en bos kent de streek daar niet, terwijl dat in de smokkelboeken van Jongeling vaste elementen waren.
Een echte Piet Prins-wandeling is er niet. Toch zijn er streken waar de smokkelboeken van Piet Prins tot leven komen. De bijna 65 kilometer lange smokkelroute van Denekamp naar Overdinkel is er een van. Het begint al bij de commiezenhut, een houten bouwsel naast de Vrijdijk in Denekamp. Vanuit deze hutten hielden de douanebeambten de grensstrook tussen Duitsland en Nederland in de gaten.
Dat verboden gebied komt veelvuldig terug in de boeken van Prins. Anno 2024 is dat anders: je kunt zo ongeveer op de Duits-Nederlandse grens lopen. Toch is er langs de wandelroute nog veel verboden terrein. Hoe dichter ik het Lutterzand nader, hoe meer bordjes ik tegenkom met de tekst: ”Rustgebied, geen vrije toegang”. Dit heeft niets met herten of ander wild te maken, maar er zijn hier allerlei particuliere landeigenaren die geen pottenkijkers dulden.
Riviertje de Dinkel bij het Lutterzand. beeld RD
Riviertje de Dinkel bij het Lutterzand. beeld RD
Riviertje de Dinkel bij het Lutterzand. beeld RDDe wandelroute komt bij het riviertje de Dinkel. Dat zou zo maar het riviertje kunnen zijn dat Tom en zijn hond in ”Snuf en het spookslot” per kano verkennen: „De zon scheen door het bladerdak en wierp dansende gele vlekken op het water. Er stond een vrij sterke stroom in het riviertje en ook wanneer Tom zijn pagaai stilhield, schoot hij nog tamelijk snel op.”
De hele route lopen is wat te veel van het goede op één dag. Het laatste stukje wil ik nog wel meepakken, dat gaat namelijk langs smokkeldorp Overdinkel. In zogeheten smokkelfilmpjes op YouTube vertelt ene Sietse Smit het verhaal van zijn opa, die in 1947 samen met een andere smokkelaar elk 25 kilo koffie over de grens wilde brengen bij de Tiekenveenweg in Overdinkel. Wat er toen gebeurde, lijkt op wat Piet Prins in ”Snuf en het spookslot” beschrijft: „Er stonden korenschoven op dat land die in groepjes, of ‘hokken’ bij elkaar waren gezet. Uit een van de ‘hokken’ kwam een zwarte schaduw tevoorschijn die snel voortgleed in de richting van de boerderij, vlak daarop gevolgd door een tweede schaduw.”
Zo gleden Smits opa en zijn maat ook over een roggeveld richting Duitsland. Plotseling kwamen er twee commiezen tevoorschijn uit de roggeschoven. „Halt of ik schiet!” De twee smokkelaars gingen ervandoor. Een douanier schoot en raakte Sietses opa in de zij. Die overleed op 52-jarige leeftijd op de operatietafel. In de boeken van Prins liep het altijd goed af, maar in het echt was dat wel anders.
