Het kabinet wil met de controles migratie en mensensmokkel tegengaan. Maar de burgemeesters twijfelen aan de effectiviteit van het middel voor dit doel. Ook verwachten ze dat de maatregelen voor hun inwoners onder meer voor extra oponthoud zorgen in het dagelijkse woon-werkverkeer over de grens. Ze vragen de minister om de controles niet automatisch zes maanden lang uit te voeren, maar deze in overleg met hen te evalueren en waar mogelijk eerder af te schaffen.

Hoe de controles precies gaan plaatsvinden, is voor de grensgemeenten onduidelijk. Faber heeft de commissarissen van de Koning in november in een brief „heel summier uitleg gegeven van wat de plannen zijn”, aldus een woordvoerder van de gemeente Baarle-Nassau. Daarin stond dat controles op een „niet-systematische wijze worden uitgevoerd met gebruik van technische middelen en controles op voertuigen”, aldus de gemeentewoordvoerder. „Dan kom je denk ik in een fuik terecht en moet je laten zien wie je bent. Dat betekent dus oponthoud als je voor werk of school de grens overgaat.” Hij denkt daarbij dat, als er alleen op hoofdwegen gecontroleerd wordt, mensensmokkelaars genoeg andere routes zullen vinden. „Dus de vraag is hoe nuttig dat is.”

De Koninklijke Marechaussee (KMar) zegt al steekproefsgewijs te controleren, straks zijn de controles vergelijkbaar maar met een „intensiever karakter”, aldus een woordvoerder. „Dan kan er extra reistijd bijkomen, maar dat proberen we wel te voorkomen.” De KMar controleert op verschillende, niet vaste locaties als treinen, luchthavens, hoofdwegen en kleinere wegen. De effectiviteit van de controles zal later moeten blijken, zo klinkt het. Door de „flexibele inzet van mensen” zorgden de extra controles bij de in totaal ruim achthonderd grensovergangen niet voor problemen bij andere werkzaamheden, aldus de KMar.