Donkergrijze wolken drijven dreigend boven het drassige demonstratieveld. Duizenden demonstranten staan met de schoenen in de blubber. Veel meer dan verwacht – de organisatie had gerekend op 10.000 deelnemers. Wat hielp: op veel hogescholen en universiteiten gold maandag geen aanwezigheidsplicht voor studenten en docenten verlof konden krijgen. Velen grijpen de kans om hun boodschap te laten horen. „Save our science”, meldt een bord. „Hoger onderwijs kapot, economie op slot”, waarschuwt een ander. En op een spandoek staat: „Onderwijs heeft geen prijs”.

Een miljard euro wil het kabinet korten. „Zoveel is er nog nooit bezuinigd om onderwijs en onderzoek”, zegt Caspar van den Berg van Universiteiten van Nederland op het podium. Maurice Limmen van de Vereniging Hogescholen wijst op de gevreesde gevolgen: „Die vaklui komen er niet als we studies civiele techniek moeten sluiten. En die leraren Duits, Frans en wiskunde waar ouders in heel Nederland op zitten te wachten ook niet.”

Langstudeerder

De Algemene Onderwijsbond (AOb) roept onderwijsminister Eppo Bruins op alle bezuinigingen van tafel te vegen. „Neem anders een voorbeeld aan uw NSC-collega’s. Treed af”, brult bestuurder Coba van der Veer over het Malieveld. Gejoel volgt. Zelf belooft de bond „als het moet” te gaan staken. Ook hekelt ze de langstudeerboete als „ordinair verdienmodel”.

„Minister Bruins, neem een voorbeeld aan uw NSC-collega’s. Treed af!” - Coba van der Veer, bestuurder AOb

Alex Moret is zo’n langstudeerder. Hij wisselde van studie en volgt nu een dubbele master en een bachelor aan de Universiteit van Amsterdam. „Door een boete durven mensen straks niet meer te switchen. Terwijl je een verkeerde keuze kunt maken of er misschien achter komt dat je op het hbo beter op je plek zit.” Alex zit nu in zijn tiende studiejaar, wat studenten in de toekomst zes keer 3000 euro boete zou opleveren. „Wie bezuinigt op onderwijs is & blijft dom”, heeft hij op een stuk karton gekalkt.

„Door een langstudeerboete durven mensen straks niet meer van studie te switchen” - Alex Moret, langstudeerder

Spreuken

In een lange stoet lopen de duizenden demonstranten langs het ministerie van Onderwijs. „Eppo, mag ik afstuderen, ja of nee?” zingen de studenten. „Moet ik dan een boete dokken, ja of nee?” Achter de ramen in de gigantische toren slaan ambtenaren hen gade.

Een geschiedenisstudent van de Universiteit Leiden zette een Bijbeltekst op haar bord: „Wijsheid is meer waard dan zilver, en inzicht is kostbaarder dan goud”. Julia Nijgh vond het vers uit Spreuken 16 toepasselijk omdat „politici soms doen alsof ze goed en ethisch zijn, maar er niet naar handelen”. In Leiden merkt ze angst voor het verdwijnen van vakken waarvoor weinig animo is. Zoals een keuzevak over religie in het onderwijs, dat ze zelf volgde. „Dat leidt tot een domino-effect, want studenten die zo’n specialisatie volgen, maken straks het curriculum voor primair en voortgezet onderwijs.”

Nieuws in beeld

Langs het ministerie van Onderwijs. beeld ANP, Jeroen Jumelet

Langs het ministerie van Onderwijs. beeld ANP, Jeroen Jumelet

beeld ANP, Jeroen Jumelet

D66-leider Rob Jetten en GroenLinks-PvdA-voorman Frans Timmermans spreken de menigte toe. beeld ANP, Jeroen Jumelet

beeld ANP, Jeroen Jumelet

beeld ANP, Jeroen Jumelet

beeld ANP, Jeroen Jumelet

beeld ANP, Jeroen Jumelet

Ook Haike Jacobs, hoogleraar Franse taalkunde aan de Radboud Universiteit Nijmegen, maakt zich zorgen. Hij vreest vooral voor het voortbestaan van de talenstudie in Utrecht en Leiden. Studenten ziet hij dan niet naar Nijmegen komen, omdat zijn universiteit vooral mensen uit de regio trekt. „Als academisch geschoolde docenten alleen uit Nijmegen moeten komen, hebben we dan over tien jaar nog wel leraren Frans?”

Stellig

De actievoerders hebben hoop, want de coalitie heeft geen meerderheid in de Eerste Kamer. Oppositiepartijen moeten dus voor de „draconische bezuinigingen” gaan liggen. D66, SP en GroenLinks-PvdA zullen in ieder geval tegen de begroting stemmen, zeggen ze ter plekke toe. „Als je denkt dat onderwijs duur is, weet je niet wat domheid kost”, roept D66-leider Rob Jetten door de microfoon. „Laten we ons niet wijs maken dat er geen geld is”, meent SP-Kamerlid Sandra Beckerman. „Het kabinet heeft wel geld voor bommen, niet voor boeken.”

Ook Abdelkader Karbache, voorzitter van studentenvakbond LSVb, is positief gestemd. Dankzij protesten gingen eerder de langstudeerboete en het leenstelsel van tafel, herinnert hij de menigte.

Als het Malieveld is leeggestroomd, publiceert minister Bruins een reactie op X. Hij draait er niet omheen: „Ik ga geen extra euro’s beloven of bezuinigingen terugdraaien.”