De kerk heeft alleen toekomst door biddend te wachten op God, zegt de Amerikaanse theoloog Andrew Root. „Als we jongeren leren bidden, zullen ze minder snel de kerk verlaten.”
De Amerikaanse hoogleraar aan het lutherse seminarium in Saint Paul was begin deze maand enkele dagen op Nederlandse bodem. Ondanks zijn drukke programma nam Andrew Root op het kantoor van KokBoekencentrum in Utrecht –waar de vertaling van zijn boek ”Wachten op God” dit voorjaar verscheen– de tijd voor een gesprek over de toekomst van de kerk. „Wees een biddende gemeenschap”, luidt zijn boodschap.
Wat bedoelt u met het ”wachten” in de titel van uw boek?
„Lukas eindigt zijn beschrijving van het Evangelie met Jezus’ oproep aan de discipelen om in Jeruzalem te wachten op de Heilige Geest. In Handelingen –het tweede boek van Lukas– wordt zichtbaar hoe de kerk vanuit die wachtende positie ontstaat door de uitstorting van de Heilige Geest.
In onze jachtige moderne tijd hollen mensen van afspraak naar afspraak. In plaats daarvan zouden we tijd om te wachten in moeten stellen.”
Waarop moeten we wachten?
„Op Gods handelen, al weten we niet wat Hij zal doen. Wachten zou eenvoudig zijn als we wisten dat het –net als in Handelingen 2– zou leiden tot massale bekering en een enorme groei van de kerk. Maar dat is niet hoe wachten werkt. Als we zouden kunnen voorspellen hoe God gaat handelen, spreken we niet over God maar over een algoritme.”
Is wachten niet te passief?
„Nee, het is niet het wachten zoals van iemand die door vertraging van het vliegtuig vol ongeduld zijn tijd uitzit. Het Bijbelse wachten is een wachten dat leidt tot actie. In het wachten komt Jezus Christus tot ons en roept ons Hem te volgen. Dat leidt tot het dragen van de last van onze naaste, tot het kleden van de naakte en het bezoeken van de gevangenen. Maar om de nood van de naaste en de roep van Jezus tot handelen te kunnen zien, moeten we eerst stil zijn.”
„Bijbels wachten leidt tot actie” - Andrew Root, auteur
Hoe krijgt die wachtende stilte concreet vorm?
„Door te bidden. Het gebed leidt tot stilte, waarin God Zich laat ontmoeten. „Wees stil en weet dat Ik God ben” staat daarover in Psalm 46. Als je geknield bidt, kun je niet rondrennen en allerlei dingen doen. Je vertraagt. Je lichaam komt in een ontvankelijke positie. Dat heeft invloed op de gedachten van je ziel. Bidden kan zeker ook in een drukke trein, maar het geknielde bidden in de stilte is de diepste vorm van wachten.”
Soms kan bidden heel moeilijk zijn. Hoe bid je op de juiste manier?
„Bidden kan inderdaad een grote opgave zijn. Het is geen vaardigheid die je door veel te oefenen kunt ontwikkelen, zoals dat bijvoorbeeld bij sporten werkt. Ook zullen er bij ieder mens momenten in het leven zijn waarop het bidden niet meer gaat, omdat de zorgen te groot zijn.
Daarom is juist ook het gezamenlijke gebed van de kerkelijke gemeenschap van belang. De kerkelijke gemeente is de plek waar gelovigen elkaars lasten dragen, ook in het gebed. Als mensen niet meer kunnen bidden, kunnen ze vaak nog wel hun hart uitstorten.
In de moderne tijd zijn we verleerd om over ons verdriet te spreken. Op sociale media delen we onze successen en is er weinig ruimte voor pijn. En als iemand daar bijvoorbeeld wel deelt dat zijn vader overleden is, dan reageren mensen even meelevend, maar daarna scrollen ze verder en vergeten ze het weer. De taak van gelovigen is echter om stil te staan bij mensen in hun verdriet. Dat is ook wat Jezus doet bij de Emmaüsgangers. Hij laat hen al hun zorgen bij Hem uitstorten. Hij vertraagt om te luisteren naar wat hen bezighoudt.”
U schreef uw boek als reactie op de krimpende kerk. Kan dit biddend wachten ervoor zorgen dat bijvoorbeeld jongeren de kerk niet meer zullen verlaten?
„Ja, een kerk moet jongeren niet proberen te vermaken, maar hun leren bidden. Jongeren houd je niet in de kerk door allerlei jeugdactiviteiten en verenigingen op te richten. Ze hebben het vaak al druk en op het gebied van entertainment gaat de kerk het nooit winnen van het vermaak dat Instagramvideo na Instagramvideo biedt.
Jonge mensen gaan echter vaak gebukt onder grote druk en eenzaamheid. Gebed leert hun de werkelijkheid niet te ontvluchten, maar onder ogen te zien. Als de kerk jongeren leert bidden, is dat een geschenk dat hun leven kan veranderen.
„Probeer jongeren niet te vermaken, maar leer hun bidden” - Andrew Root, auteur
De biddende gemeenschap kan jonge mensen ook overtuigen van de blijvende waarde van het christendom. Als je als jongere je oma ziet bidden voor je opa die tegen kanker vecht, zal dat bijdragen aan je vorming. Als je vervolgens op de universiteit komt, zul je minder vatbaar zijn voor het idee dat religie iets is voor zwakke mensen. Je hebt de kracht ervan in je eigen gemeenschap gezien.”
Hoe ziet u de toekomst van de kerk?
„Uiteindelijk is het voortbestaan van de kerk niet van mensen afhankelijk. Mogelijk zullen er instituten omvallen. Dat zal pijnlijk zijn. Maar Gods werk gaat door. De enige taak van de kerk is wachtend te bidden om de komst van Zijn Koninkrijk.”
Wachten op God; Vanuit geloof en geduld bouwen aan je gemeente, Andrew Root & Blair Bertrand; KokBoekencentrum; 160 blz., € 20,00
