Samen met ondernemer Vivek Ramaswamy, die begin dit jaar een gooi deed naar de Republikeinse kandidatuur, moet Musk flink de bezem door het ambtenarenapparaat en het subsidiestelsel halen. De opdracht is 2 biljoen te besparen op een totaal aan uitgaven van 6,7 biljoen. Musk denkt dat dit kan, vooral door het ambtenarenapparaat te gaan aansturen als een bedrijf en een forse personeelsreductie door te voeren.

Insiders hebben grote twijfels. Zij zeggen dat het ambtenarenapparaat geen bedrijf is. Daar bestaat een andere cultuur. En bovendien maakt de post personeel nog geen 15 procent van de totale uitgaven uit. „Dus daarin snijden levert nog geen 2 biljoen besparing op”, is de conclusie van bestuurlijke deskundigen in de VS.

Het nieuwe ministerie krijgt de naam ”Department of Government Efficiency” (ministerie van Overheidsefficiëntie). De afkorting van deze naam is ”DOGE”. Ongetwijfeld is Musk daarmee in zijn nopjes. Want deze afkorting is exact de naam van zijn eigen cryptomunt die hij groot wil maken.

Volgens Trump kan het nieuwe ministerie mogelijk het „Manhattanproject van onze tijd” worden. Dat lijkt een verwijzing naar het geheime programma waarmee de Verenigde Staten tijdens de Tweede Wereldoorlog de atoombom ontwikkelden.

Overigens is het nog maar de vraag of DOGE een regulier ministerie wordt. Als dat inderdaad het geval is, dan moet de benoeming worden goedgekeurd door de Senaat. En die kan bezwaar maken vanwege belangenverstrengeling.

Milieu

Volgens Amerikaanse media houdt Trump daar al rekening mee. Zo zegt hij in zijn verklaring dat het nieuwe ministerie „advies en begeleiding van buiten de overheid” zal bieden. „Dat suggereert dat Musk geen formele rol als federaal ambtenaar zal krijgen”, schrijft The New York Times.

Volgens de krant heeft Musk zelf belang bij een kleiner overheidsapparaat. Het toezicht van de Amerikaanse luchtvaartautoriteit en Binnenlandse Zaken zou zijn bedrijf SpaceX in de weg zitten.

De benoeming van Musk komt niet uit de lucht vallen. De techmiljardair steunde tijdens de campagne Donald Trump zowel met geld als door middel van toespraken tijdens rally’s. Dat leek een goed jaar geleden uitgesloten. Toen was Musk overtuigd Democraat. Van Trump en zijn partij moest hij niet veel hebben. Niet het minst omdat de aankomend president weinig op had met maatregelen die verbetering van klimaat en milieu bevorderen en ook kritisch stond tegenover de elektrische auto’s zoals Tesla. Bij Musk groeide echter onvrede over het beleid van president Biden, met name op het terrein van economie en immigratie.

De aanslag op Trump, half juli, was voor Musk het laatste zetje om Trump te gaan steunen. En dat deed hij niet halfslachtig. Behalve dat hij van tijd tot tijd tijdens een rally naast Trump op het podium verscheen (en daarbij soms merkwaardige dansjes maakte), tastte hij ook fors in de buidel. In goed drie maanden tijd gaf hij in totaal 119 miljoen dollar aan de campagne van Trump. Zeker, voor de rijkste man ter wereld is zo’n schenking ongeveer hetzelfde als wanneer een opa zijn kleinkind een euro geeft. Dat neemt niet weg dat deze donatie voor Trumps campagnekas een forse en welkome injectie was.

Natuurkunde

Musk moet hebben beseft dat de kosten voor de baten uitgaan. Het rendement van deze ‘investering’ was in tweeërlei opzicht groot. Op de verkiezingsdag bleek dat de 411 miljoen aandelen die Musk persoonlijke bezit ineens 15 miljard meer waard waren geworden. Daarmee had de 119 miljoen die Musk in Trump had gestoken een rendement van 12.761 procent opgeleverd.

„Musk krijgt vrij spel om in het overheidsapparaat te snijden waar hij wil”   - The Washington Post

Maar Musk kreeg ook invloed op het toekomstige beleid van Trump. De ondernemer stak niet onder stoelen of banken dat hij daardoor een eind kon maken aan de „eindeloze reeks regels die het ondernemen verlamt.”  Met de benoeming tot minister lijkt die wens te zijn vervuld. „Musk krijgt vrij spel om in het overheidsapparaat te snijden waar hij wil”, schreef The Washington Post woensdag.

Wellicht tot zijn verdriet zal Musk het nooit zover brengen dat hij zelf president van Amerika wordt. Hij is namelijk geen geboren Amerikaan, wat een voorwaarde is om in dit ambt te worden gekozen. De wieg van Elon Musk stond in Pretoria (Zuid-Afrika), waar hij op 28 juni 1971 is geboren. Zijn jeugd was niet gemakkelijk. Zijn ouders scheidden en op school had hij het lastig, mede omdat hij kenmerken vertoont van het syndroom van Asperger. Zo snel mogelijk verliet hij het ouderlijk huis om te gaan studeren. Hij verhuisde naar Canada en vervolgens naar de VS, waar hij economie en natuurkunde ging studeren.

In de jaren negentig, tijdens de zogenoemde dotcom-hausse, startte hij een softwarebedrijf en een onlinebankbedrijf dat uiteindelijk PayPal werd. Hij verkocht het in 2002 voor 1,5 miljard dollar aan eBay. Dat fortuin investeerde hij in een nieuw raketbedrijf SpaceX.  Dat moest een alternatief voor de NASA worden. En Musk begon het bedrijf dat Tesla, dat nieuwe elektrische auto ontwikkelde.

Later startte hij Starlink, een bedrijf dat zich sterk maakt op gebied van satellieten en internet. In 2022 kocht Musk Twitter en inmiddels is hij ook actief op het terrein van kunstmatige intelligentie.

Betweter

Volgens verschillende medewerkers is Musk nooit gericht op zoek naar nieuwe uitvindingen. „Ze ontspruiten echt spontaan aan zijn brein”, zegt de Amerikaanse techjounalist Chris Stokel-Walker. De biograaf van Musk, Ashlee Vance, noemt hem „een gestoord genie met een onbegrensd ego” en „een irritante betweter.”

„Musk is een gestoord genie met een onbegrensd ego” - Ashlee Vance, biograaf Musk

Elon Musk is vier keer getrouwd geweest met in totaal drie vrouwen. Met zijn tweede vrouw, de Canadese zangeres Talulah Riley, trouwde hij twee keer. Bij deze vrouwen kreeg hij in totaal twaalf kinderen. Algemeen wordt aangenomen dat hij bij enkele andere dames ook nog een kind heeft. Tegenover een journalist zei hij: „Ik heb mijn best gedaan om de wereldbevolking op peil te houden.”

Die opmerking is meer dan een grap. Musk is werkelijk bezorgd over de toekomst van de mensheid en de aarde. Zijn bedrijven en uitvindingen noemt hij filantropie, bedoeld om het menselijk ras te redden van de ondergang. Ruimtevaart ziet hij als een escape voor het geval het leven op aarde onmogelijk wordt.

Tijdens de coronapandemie toonde Musk zich kritisch over allerlei maatregelen. Hij vond „de paniek” rond covid „dom en misplaatst.” Hij trotseerde zelf de lockdownmaatregelelen door Tesla’s fabriek in Californië voortijdig te heropenen.

Lhbti-lobby

Politiek is Musk steeds meer in conservatieve richting gegaan. Hij is fel tegen de lhbti-lobby. Toen een van zijn kinderen besloot een andere identiteit aan te nemen, zei hij dat niet langer als zijn kind te beschouwen. Musk vindt verder dat alleen hoogintelligente mannen democratische rechten zouden moeten hebben.

Precies een jaar geleden trok hij ook in negatieve zin de aandacht toen hij stelde dat Joden de haat jegens blanken aanwakkeren. Dat leidde ertoe dat overheden, bedrijven en ook vrienden zich van hem afkeerden en hem sindsdien een gevaar noemen. Later heeft Musk geprobeerd zijn besmeurde blazoen op te poetsen, onder andere door een bezoek aan Auschwitz.

Donald Trump heeft Musk binnen zijn gelederen hartelijk welkom geheten. Hij zei in zijn overwinningsspeech dat „een nieuwe ster is opgegaan aan het firmament: Elon Musk.”

Dat de aankomend president inderdaad Musk bij zijn beleid wil betrekken, bleek ook al eind vorige week. Volgens verschillende Amerikaanse media was de miljardair aanwezig bij het telefoongesprek dat Trump voerde met de Oekraïense leider Volodymyr Zelensky. De speaker stond aan en volgens de Amerikaanse nieuwssite Axios was Musk niet alleen toehoorder.

Het is niet duidelijk wat de drie mannen tijdens het gesprek van 25 minuten precies hebben besproken. Wel is bekend dat beide mannen Zelensky hebben verzekerd Kyiv te blijven steunen. Musk is eigenaar van Starlink en levert satellietontvangers die voor internettoegang zorgen. Hij heeft die aan Oekraïne aangeboden in de strijd tegen Rusland.

„We moeten onze genieën beschermen; we hebben er niet zoveel” - Donald Trump, aankomend president VS

De innige band tussen Trump en Musk roept bij politieke tegenstanders verzet op. Zij hameren erop dat dit leidt tot belangenverstrengeling. „Want Musk is ondernemer en doet dit niet voor niks”, zo wordt gezegd. En dat gevaar is reëel. Musk heeft Trump al gevraagd of enkele toptechnici van het bedrijf Starlinks gestationeerd kunnen worden op het ministerie van Defensie. Officieel om de staf daar te adviseren over satellieten. „Maar iedereen beseft dat met de aanwezigheid van deze medewerkers van Musk de belangen van zijn bedrijf zijn veiliggesteld”, zegt Benjamin Noles, verbonden aan de faculteit politieke wetenschappen van de Washington University in St. Louis. „Juist daarom is het zo kwalijk dat Trump deze multimiljardair met gigantische zakelijke belangen vrije toegang geeft tot de Oval Office.”

Kringen rondom Trump zeggen dat Musk „grote invloed zal hebben op het beleid. Trump omringt zich graag met rijke, beroemde mensen. De contacten met hen geven hemzelf aanzien.”

Trump heeft ook openlijk gezegd „dankbaar en vaak” gebruik te willen maken van de expertise van de rijkste man van de wereld. En hij krijgt een voorkeursbehandeling. Trump: „We moeten onze genieën beschermen. We hebben er niet zoveel.”