Nederland heeft wat genoemd wordt een open economie: onze welvaart is sterk afhankelijk van de handel met het buitenland. In 2022 verdiende ons land volgens statistiekbureau CBS 337 miljard euro aan de export van goederen en diensten. Dat komt overeen met ruim 35 procent van ons bruto binnenlands product (bbp), zeg maar alles wat we met elkaar verdienen. Bijna een derde van de banen in Nederland is aan die export te danken.

We houden het meest over aan de uitvoer van producten die Nederlandse bedrijven zelf maken. Denk aan chipmachines van ASML, hoogwaardig staal van Tata Steel, chemicaliën van DSM, bier van Heineken en tal van landbouwproducten – van bloembollen tot pootaardappelen en van kaas tot bloemen.

De Verenigde Staten zijn buiten Europa onze belangrijkste handelspartner. Het land van Trump is goed voor zo’n 7 procent van de Nederlandse uitvoer, en daarbij gaat het om relatief veel in ons land geproduceerde goederen.

Heffingen

De aankomende president heeft tijdens zijn verkiezingscampagne aangekondigd dat hij het Amerikaanse bedrijfsleven wil beschermen en stimuleren. Daarbij wil hij niet alleen de belastingen verlagen en regels versoepelen, maar ook heffingen leggen op producten uit het buitenland.

Trump heeft gezinspeeld op een wereldwijd importtarief van 10 tot 20 procent. Chinese leveranciers krijgen als het aan hem ligt een heffing van 60 procent voor de kiezen. Als president kan hij zulke heffingen per decreet opleggen. Sommige experts denken dat hij al op 20 januari 2025, de dag van zijn inhuldiging, een aankondiging gaat doen.

Van invoerheffingen worden economen en bedrijven zenuwachtig. Amerikaanse afnemers moeten dan extra betalen voor buitenlandse producten –waaronder Nederlandse– en zullen die dus minder snel gaan kopen. Tegenspelers, zoals de Europese Unie, kunnen besluiten tot ‘tegenheffingen’ op import uit de VS. In dat geval is er kans op een wereldwijde handelsoorlog. Het Internationaal Monetair Fonds waarschuwt daar al langer voor.

ING waarschuwt dat de eurozone in „een kleine recessie” kan komen. Alleen al de dreiging van hogere Amerikaanse tarieven kan negatief uitpakken voor de investeringen en orders in bepaalde branches, zo bleek al tijdens Trumps eerste presidentschap. De Duitse auto-industrie kan daarover meepraten.

ABN AMRO verwacht dat een Amerikaanse importheffing van 10 procent de groei van de economie in de eurozone in de komende jaren met 1,5 procentpunt zal drukken. Nederland wordt als handelsland relatief zwaar getroffen, met een 2 procentpunt lager bbp in 2027. Grofweg loopt een gemiddelde Nederlander hierdoor 500 euro aan inkomen mis, aldus de bank.

Volgens de economen van ABN AMRO is de impact het grootst in de transportsector en de industrie. Binnen de industrie gaat vooral in de drankenindustrie, de chemische industrie en de farmaceutische industrie een groot aandeel van de export richting de VS.

Inflatie

De inzakkende economische groei raakt consumenten rechtstreeks. Economen van de Rabobank wijzen erop dat bij een handelsoorlog de inflatie zal stijgen. Dat betekent dat het leven duurder wordt.

Overigens geldt voor de Amerikaanse burgers hetzelfde. Zij moeten als gevolg van de heffingen immers extra betalen voor spullen uit het buitenland. De Rabobank becijfert dat de inflatie in de VS oploopt tot boven de 5 procent in 2026. Rabo-econoom Hugo Erken concludeert in Het Financieele Dagblad dan ook dat protectionisme alleen verliezers kent.

De Nederlandse ondernemersorganisatie VNO-NCW dringt aan op het behoud van goede betrekkingen met het Amerika van Trump, om een handelsoorlog te voorkomen. Tegelijk moet Europa werken aan vergroting van de eigen concurrentiekracht, stelt VNO-NCW. Trumps beleid zet Amerikaanse bedrijven immers op voorsprong. De huidige president Joe Biden heeft daar trouwens ook een handje van: die subsidieert de eigen industrie al.

Ook algemeen directeur Bart Jan Koopman van evofenedex, de ondernemersvereniging voor handel en logistiek, vindt het belangrijk dat Nederland goede relaties met Amerika onderhoudt. Hij wijst erop dat veel goederen nu nog tegen lage of zelfs helemaal zonder invoerrechten naar de VS gaan.