Bezoekers van Britse abortusklinieken mogen vanaf donderdag niet langer worden „gehinderd”, staat geschreven in een nieuwe wet. Protesten binnen 150 meter van klinieken zijn verboden. De wet is controversieel. Wat heeft dit te maken met de vrijheid van meningsuiting?
Een bleke dinsdagmiddag in de Britse kuststad Bournemouth. Op een straathoek staan een man en een vrouw met gebogen hoofd. Ze bidden. De vrouw heeft een geplastificeerd papier in haar hand. ”Zwanger?” staat erop, met daaronder de vraag of misschien hulp kan worden geboden en een telefoonnummer.
De twee staan in de buurt van een abortuskliniek. Niet op de plek van de kliniek zelf, want in Bournemouth geldt sinds kort een ”veiligheidszone” in een straal van ongeveer 150 meter rond de abortuskliniek. Tegenstanders van abortus –want daar gaat het om– worden er niet langer geduld. Vanaf 31 oktober gelden de beperkingen in het hele land.
De biddende vrouw is Livia Tossici-Bolt. Ze is een vaste verschijning in deze omgeving. De geboren Italiaanse –de 62-jarige woont „een half leven lang” in Bournemouth– staat vrijwel dagelijks in de buurt van de kliniek om „hulp te bieden aan vrouwen die twijfel hebben over een mogelijke abortus”.
Respect
„Regel één: we vallen niemand lastig”, maakt Tossici-Bolt duidelijk. „Als mensen ons benaderen, maken we duidelijk wat onze beweegredenen zijn. Daarbij staat respect voor het ongeboren leven voorop, maar we hebben ook respect voor de moeder, en voor de vader. We hinderen niemand. Als mensen ons willen spreken, zijn we beschikbaar.”
De nieuwe wet, met het cordon van 150 meter, werd vorig jaar aangenomen. De Conservatieve regering maakte echter geen haast met de invoering. Dat werd overgelaten aan de nieuwe Labourregering, die sinds juli in het zadel zit. Die liet daar geen gras over groeien en bepaalde in augustus dat de bepalingen vanaf 31 oktober van kracht zijn.
Het was in 1967 ook al een Labourregering die ervoor zorgde dat abortussen mogelijk werden in het Verenigd Koninkrijk – sinds 2020 ook in Noord-Ierland. Sindsdien hebben naar schatting 10 miljoen abortussen plaatsgevonden. In Engeland zijn in totaal 35 klinieken waar jaarlijks circa 200.000 levens worden beëindigd.
„Ik heb medelijden met vrouwen die zich gedwongen voelen om een einde te maken aan het leven van hun kind” - James Stewart, waker bij een abortuskliniek
Medelijden
De biddende man is James Stewart, een van de ongeveer dertig vrijwilligers die deel uitmaken van de groep waar Tossici-Bolt leiding aan geeft. „Ik ben hier zeker niet zo regelmatig als Olivia, de reden waarom ze me een beetje fronsend aankeek toen ik vanochtend verscheen.” De glimlach waarmee hij het vertelt maakt duidelijk dat het een grapje is.
Ook voor Stewart geldt dat „het leven van onschuldige kinderen” vooropstaat. „Ik heb medelijden met vrouwen die zich gedwongen voelen om een einde te maken aan het leven van hun kind. We willen hen duidelijk maken dat er alternatieven zijn.”
Tossici-Bolt en Stewart zijn –gezien de rozenkransen die ze bij zich dragen– rooms-katholiek. Maar volgens Tossici-Belt zijn er tal van anglicanen en andere gelovigen lid van haar groep. „Je hoeft niet gelovig te zijn om deel uit te maken van de groep. Een respectvolle houding is voldoende, op voorwaarde natuurlijk dat je het eens bent met onze afwijzing van abortus.”
„Mensen hebben recht op abortus, laat ze dan ook gewoon met rust” - Geraldine Davies, inwoner van Bournemouth
Agressief
De nieuwe wet zorgde vorig jaar voor commotie. Waar in de Verenigde Staten vaak heftige discussies ontstaan rond abortusklinieken, is dat in het VK ongebruikelijk. Hoewel er verhalen zijn van medewerkers van klinieken die agressief benaderd werden op weg naar hun werk is Tossici-Belt stellig. „Ik kom hier nu al ruim vijf jaar. Iedereen kent me. Als er ergens verbouwd wordt, vragen de bouwvakkers me of ik geen gebruik wil maken van hun verplaatsbare toilet.” Op het moment dat ze het zegt passeert een toeterende auto met een bestuurder die zijn duim opsteekt. „Larry”, zegt Tossici-Bolt. „Een van de buurtbewoners.”
Geraldine Davies woont een straat verderop, vrijwel naast de kliniek. Ze vindt het prima dat er nieuwe regelgeving komt. „Dat met elkaar midden op straat bidden is gewoon raar. Mensen hebben recht op abortus, laat ze dan ook gewoon met rust.”
Davies zegt zich vooral te ergeren aan de pamfletten die ze voortdurend tussen haar struiken vindt. „Ze worden de hele tijd tussen hekken gestoken. Allemaal met van die verschrikkelijk opvallende kleuren. Het zorgt voor nog meer rommel op straat. Ik zou willen dat ze die foldertjes ook verbieden.”
Bischoppen
Toen de nieuwe wet op de veiligheidszones vorig jaar werd aangenomen hielden de in het Hogerhuis gezeten bisschoppen van de Anglicaanse Kerk zich grotendeels afzijdig. Gevraagd naar een reactie over de op handen zijnde wet maakt een woordvoerder van de Kerk van Engeland duidelijk dat die geen aanleiding vormt om een standpunt in te nemen.
Het verzet tegen de nieuwe wet komt vooral van rooms-katholieke bisschoppen –fel tegen– en van organisaties als Alliance Defending Freedom (Alliantie Verdediging Vrijheid) en Right To Life (Recht op Leven).
Boete
De interpretatie van de wet zal spoedig opnieuw worden getest. Enkele weken geleden werd Adam Smith-Connor veroordeeld tot een boete van omgerekend bijna 11.000 euro vanwege het overtreden van de richtlijnen rond de in Bournemouth ingestelde veiligheidszone.
Het incident vond plaats in november 2022. De voormalige militair had geen plakkaten bij zich, maar was in zichzelf aan het bidden. Hij stond met gebogen hoofd en gesloten ogen met zijn rug naar de abortuskliniek. Naar later bleek als vorm van respect voor zijn ruim twintig jaar geleden in de kliniek geaborteerde zoon – een abortus waar Smith-Connor indertijd weliswaar mee akkoord ging en die hij zelf financierde.
Een agente vroeg Smith-Connor om de plek te verlaten. Dit weigerde hij, waarna hij –na een woordenwisseling van ruim anderhalf uur– werd gearresteerd. Smith-Connor weigerde de opgelegde boete te betalen waarna enkele weken geleden de veroordeling volgde.
„Ik wil mensen helpen zonder hen lastig te vallen; wat is daar nu mis mee?” - Livia Tossici-Bolt, waker bij een abortuskliniek
Tossici-Bolt zegt de bewuste man goed te kennen. Ze is verontwaardigd over de veroordeling, vooral omdat het gemeentebestuur van Bournemouth „peperdure advocaten inschakelde, terwijl er tegelijkertijd is bezuinigd op bijvoorbeeld hulp voor vrouwen die abortussen overwegen. Het is een onbegrijpelijke veroordeling, vooral omdat een gerechtshof elders in een vergelijkbare zaak de kant van de demonstrant koos.”
De nieuwe wet zorgt volgens haar voor nieuwe onzekerheid. Dat geldt speciaal voor Tossici-Bolt, die ook een boete kreeg voor het overtreden van de richtlijnen in Bournemouth. „Ik wil mensen helpen zonder hen lastig te vallen. Wat is daar nu mis mee?”
