Het debat over euthanasiewetgeving is niet nieuw. In 2015 werd voor het laatst een wetsvoorstel over levensbeëindiging in het Britse parlement behandeld. Het werd destijds door een ruime meerderheid van 330 tegen 118 stemmen verworpen. Volgens Kim Leadbeater, initiatiefneemster van het huidige wetsvoorstel, is de „stemming in het land sindsdien veranderd”, zo vertelt ze tegenover de Britse krant The Times. Uit landelijke peilingen blijkt dat twee derde van de Britten voorstander zou zijn van nieuwe wetgeving.

Het wetsvoorstel ligt gevoelig en zorgt voor heftige emoties bij tal van bevolkingsgroepen. Die worden het krachtigst vertolkt door de organisaties Dignity in Dying (Waardig Sterven), voorstander van nieuwe wetgeving, en Care not Killing (Verzorgen Niet Doden), die zich verzet tegen dergelijke wetgeving.

In het voorstel van Leadbeater kunnen ernstig zieke mensen, wier levensverwachting niet langer is dan zes tot twaalf maanden, kiezen voor hulp bij het beëindigen van hun leven. Hun wens dient te worden ondersteund door twee artsen en een rechter. De definitieve tekst van het wetsvoorstel zal eind november worden bekendgemaakt.

Vrije keuze

Het feit dat het initiatief voor het wetsvoorstel niet van de zijde van de regering maar via een Lagerhuislid komt, geeft de gevoeligheid van het onderwerp aan. Premier Keir Starmer heeft al duidelijk gemaakt dat er geen druk zal worden uitgeoefend op de Lagerhuisleden. Het gaat om een „vrije keuze”, waarbij ieder parlementslid naar eigen inzicht en geweten kan stemmen.

Starmer zelf is overigens voorstander van de beoogde wetgeving. In 2015, kort nadat hij in het Lagerhuis was gekozen, stemde hij ook voor het toen voorliggende wetsvoorstel. De samenstelling van het Lagerhuis is intussen aanzienlijk veranderd. In 2015 hadden de Conservatieven een kleine meerderheid; op dit moment heeft Labour een ruime meerderheid. Als het tot een stemming komt, is de verwachting dat een ruime Labourmeerderheid ervoor zal zorgen dat het voorstel wordt aangenomen.

Zover is het nog niet. In de eerste plaats moet het voorstel van Leadbeater door honderd andere Lagerhuisleden worden gesteund. En hoewel Leadbeater in grote lijnen heeft aangegeven hoe haar voorstel eruitziet, kan de definitieve verwoording nog voor andere meningen zorgen.

Aartsbisschop

Via een ingezonden brief aan The Daily Mail maakt de Anglicaanse aartsbisschop Welby duidelijk iedere vorm van wetgeving op dit gebied als een hellend vlak te beschouwen. Welby zegt te geloven dat de intentie van de wetgeving gebaseerd is op medeleven. Maar zelfs „de beste bedoelingen kunnen ongewenste consequenties hebben”. „Hoeveel beschermingsmaatregelen we ook verzinnen, we kunnen nooit zeker zijn dat hulp bij zelfmoord niet wordt misbruikt.”

In de Britse media wordt vaak verwezen naar Nederland, waar de regels rond euthanasie de afgelopen tientallen jaren diverse malen zijn opgerekt. Maar er wordt ook gewezen op de grote verschillen tussen de Britse gezondheidszorg en die in de omringende landen waar euthanasie is toegestaan.

Zo heeft vrijwel geen enkele Brit een eigen huisarts en is er de afgelopen vijftien jaar enorm bezuinigd op bejaardenzorg – die al schril afstak ten opzichte van de Nederlandse situatie. Met de vaak gebrekkige zorg voelen veel oudere Britten zich een last voor hun directe omgeving.

Het zijn „omstandigheden waarin het recht om een einde te maken aan het eigen leven, kan omslaan in een gevoel dat er een verplichting is om dat te doen”, zo schrijft Welby in zijn ingezonden brief aan The Daily Mail. De discussie zal de komende zes weken, tot de verwachte stemming op 29 november, naar verwachting alleen maar in felheid toenemen.

„Hoeveel beschermingsmaatregelen we ook verzinnen, we kunnen nooit zeker zijn dat hulp bij zelfmoord niet wordt misbruikt” - Justin Welby, aartsbisschop van de Anglicaanse Kerk