Er is weinig waar een mens zich meer mee vereenzelvigt dan met zijn naam. Kom aan iemands goede naam en de gevolgen zijn ingrijpend. Meer respect voor die naam is wel het minste wat mag worden gevraagd.
Het was NU’91, een vakbond voor zorgpersoneel, die eind vorige week de noodklok luidde. Verplegers en thuiszorgmedewerkers zouden moeten stoppen met het tonen van de volledige naam op hun uniformen.
De reden is beschamend: hulpverleners die zich inzetten voor hun naasten worden steeds vaker geconfronteerd met fysieke en ook digitale agressie. Dankzij het naamkaartje is iemand online vrij eenvoudig op te sporen. Waarna soms alle remmen losgaan op onder meer sociale media.
De oproep van de vakbond staat niet op zichzelf. Eerder al klaagden supermarktorganisaties hun nood. Ook winkelpersoneel ziet de onvriendelijkheid op de werkvloer toenemen. Klanten laten weten hoe je heet is dan geen service meer, maar levert vooral gevoelens van onveiligheid op. Een dreigement als „Ik weet hoe je heet en ik zoek uit waar je woont” kan harder aankomen dan een duw of een klap. Waarbij dat laatste uiteraard ook zeer verwerpelijk is.
Albert Heijn voegde onlangs al de daad bij het woord. Een personeelslid heeft daar tegenwoordig ”Wij zijn Team Albert Heijn” op zijn naamkaartje staan. De zichtbare naam dreigt op die manier dus langzaam maar zeker uit het openbare leven te verdwijnen.
Dat is jammer. Want op namen horen we zuinig te zijn. De zorg waarmee ouders een naam uitkiezen voor hun kind zegt al veel over de waarde ervan. Een naam is een niet onbelangrijk onderdeel van iemands identiteit. In het rijtje van meestgestelde vragen in het leven zal „Hoe heet je?” hoog scoren.
De Bijbel is op dit punt ook duidelijk. Bij de schepping van de aarde kregen de eerste mensen namen van God, waarmee de uniciteit van deze schepselen werd benadrukt. Daar komt bij dat (Bijbelse) namen ook niet zelden een prachtige betekenis hebben. En bij de doop van een christen verbindt God Zijn Naam aan de naam van de mens: „Ik ben ook jouw God.”
Anonimiteit kent bijna altijd mindere papieren. Niet willen zeggen wie je bent heeft iets duisters. In de wereld van sociale media zijn schuilnamen doorgaans een vrijbrief voor verbale agressiviteit. Wie zich om die reden verstopt achter een nepnaam is gewoon een lafaard.
Slechts in enkele situaties kan het beter zijn om namen achterwege te laten. Dat is wanneer bijvoorbeeld zendingswerkers, hulpverleners of klokkenluiders door het prijsgeven van hun identiteit gevaar lopen. Gebruikelijk is ook om niet-veroordeelde verdachten niet met hun hele achternaam aan te duiden.
Doxing, iemands persoonlijke gegevens delen met de bedoeling om te intimideren, is sinds begin dit jaar gelukkig strafbaar. Handhaving is lastig maar wel gewenst. Want een naam is een erekwestie en erekwesties worden niet afgeplakt.
