De rente wordt verder verlaagd. Het ziet ernaar uit dat de Europese Centrale Bank (ECB) op donderdag 17 oktober zijn tarieven opnieuw met een kwart procentpunt neerwaarts zal bijstellen.
Recente uitspraken van de monetaire beleidsmakers wijzen allemaal in dezelfde richting. En zij houden er niet van de financiële markten te verrassen. Vooral wat ECB-president Christine Lagarde op de laatste dag van september zei in het Europees Parlement, legt gewicht in de schaal. „De jongste ontwikkelingen versterken ons vertrouwen dat de inflatie tijdig zal terugkeren naar de doelstelling. We zullen daar rekening mee houden bij de volgende vergadering”, aldus de Française.
Donderdag zit zij met haar medebestuurders om de tafel in Ljubljana. Tweemaal per jaar vindt hun beraad plaats buiten Frankfurt. Ditmaal zijn ze te gast in Slovenië.
„De jongste ontwikkelingen versterken ons vertrouwen dat de inflatie tijdig zal terugkeren naar de doelstelling” - Christine Lagarde, president ECB
Gunstig verloop
Nu weer een aanpassing betekent een versnelling van de marsroute naar beneden. Die startte in juni, toen de zogeheten depositorente van 4 naar 3,75 procent ging. Dan hebben we het over de vergoeding die commerciële banken ontvangen over de kasmiddelen die zij stallen bij de ECB.
Analisten rekenden veelal op een daling van een ‘kwartje’ (0,25 procentpunt) per kwartaal. In september volgde in lijn daarmee een verlaging tot 3,5 procent. Drie maanden later, in december, zou dan de derde stap moeten worden gezet. Maar veel duidt erop dat dit reeds in oktober gebeurt.
Aanleiding voor de verhoging van het tempo is het gunstige verloop van de inflatie in het geheel van de eurozone, de groep van twintig landen die de euro als betaalmiddel gebruiken. De geldontwaarding, het niveau van de consumentenprijzen vergeleken met dat van twaalf maanden eerder, dook in september voor het eerst in ruim drie jaar onder de 2 procent, het streefgetal dat de ECB hanteert: van 2,2 procent in augustus naar 1,8 procent. Dat rechtvaardigt een verdere monetaire versoepeling.
Daar komt bij dat de economie best een steuntje in de rug kan gebruiken. Bij onze oosterburen verkeert met name de industrie in zwaar weer, wat bijvoorbeeld de problemen bij Volkswagen illustreren. In Frankrijk, zo blijkt uit de jongste peiling, zakt de dienstensector in, na de opleving waarvoor deze zomer de Olympische Spelen in Parijs zorgden.
Olieprijs
De energiekosten leveren een belangrijke bijdrage aan de afname van de prijsverhogingen. Automobilisten ervaren het bij een bezoek aan de pomp. De rekening voor een volle tank viel de afgelopen maanden een stuk lager uit, doordat de olieprijs flink daalde: van zo’n 86 dollar (79 euro) voor een vat Brent (Noordzee-olie) begin juli naar rond 70 dollar in september.
Tegelijk schuilt op dat terrein een fiks risico voor een blijvend lage inflatie. De spanningen in het Midden-Oosten hebben lange tijd de markt onberoerd gelaten, maar een mogelijke vergeldingsactie van Israël op de olie-installaties in Iran kan dat weleens veranderen. Nadat de Amerikaanse president Biden begin deze maand zinspeelde op zo’n aanval, veerde de olieprijs al terug naar rond de 80 dollar. Duurdere brandstof zal wereldwijd de inflatie opstuwen. De centrale banken zien die dreiging, maar laten hun aanpak daar vooralsnog niet door beïnvloeden.
Ondertussen loopt Nederland behoorlijk uit de pas. Terwijl de inflatie in het eurogebied als geheel is gedaald tot onder de 2 procent, ligt ze bij ons nog ver boven die grens. Over september rapporteerde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) een uitkomst van 3,3 procent. Bij een berekening die ook de kosten van wonen meetelt, was het zelfs 3,5 procent. Vanuit Nederlands perspectief is er op dit moment dus weinig reden om de rente naar beneden te brengen.
Maar daar heeft de ECB geen boodschap aan. Die beslist op basis van het totaalplaatje van de eurolanden. Bij de introductie van de gezamenlijke munt hebben we nu eenmaal de bevoegdheid over het rentebeleid overgedragen aan ‘Frankfurt’.
Hypotheektarieven
Voor mensen die een hypotheek willen afsluiten, gaat het de goede kant op. De weg omlaag verloopt heel geleidelijk. Een stap van de ECB vertaalt zich niet een-op-een in de tarieven voor deze leningen, maar er zit wel beweging in. De rente bij een vaste periode van tien jaar bedraagt nu gemiddeld bijna 3,6 procent. Ze ligt daarmee 0,3 procentpunt onder het peil van half juni en zo’n 0,8 procentpunt onder dat van een jaar terug.
