Alsof oorlog op zichzelf al niet verschrikkelijk genoeg is, denkt de op veilige afstand thuiszittende waarnemer ook nog iets te moeten bijdragen. „Gooi er nog maar wat extra bommen op, maak de klus af, veeg ze van de kaart”, valt met zoveel woorden te lezen op sociale media.
Maar door God gegeven leven verdraagt zich helemaal niet met gekakel vanuit de luie stoel over het achteloos némen van datzelfde leven.
Het is van alle tijden dat mensen partij kiezen in een conflict. Oekraïne tegen Rusland, Israël tegen Hamas en Hezbollah. Vóór partij x, tégen partij y, met de bijbehorende opstelling. De oorlog zit zus en zo in elkaar, dáár zitten de kwaaddoeners en die moeten op déze manier worden aangepakt.
Een versimpeling van ingewikkelde kwesties is menselijk, oorlogssituaties willen begrijpen helemaal niet verkeerd. Voorwaar geen eenvoudige opgave overigens, zwart-witdenken biedt hier zelden uitkomst.
Er zijn best ijkpunten die helpend kunnen zijn. Grote denkers, zoals de Italiaanse filosoof en theoloog Thomas van Aquino, kwamen eeuwen geleden al met morele kaders, die aangeven dat er wel degelijk sprake kan zijn van een rechtvaardige oorlog. De Bijbel, toch helemaal het betrouwbare kompas, leert dat de overheid de door God gegeven zwaarddrager is. Onrecht dient te worden bestreden, het kwaad moet worden bestraft. Zulke kaders zijn helpend in de oordeelsvorming.
Maar dan? Dan sneuvelen er mensen, aan beide kanten van de frontlinies. Mannen en vrouwen, kinderen ook. Door God geschapen mensen, die op hun beurt een vader en een moeder hebben, partners, kinderen, vrienden.
Hoe daarmee om te gaan als het slachtoffers betreft van –in jouw ogen– de foute kant, de tegenpartij, de vijanden? Past een juichstemming bij de liquidatie van een terrorist? Of opgetogenheid om een succesvol bombardement waarbij oorlogsdoelen zijn bereikt, maar waarbij tientallen mensen het leven lieten? Is dat reden om op te roepen tot nóg maar zo’n aanval?
Het mag duidelijk zijn dat toetsenbordstrijders vanuit verre, veilige landen hun toon beduidend zouden moeten matigen. Gevoelloze oproepen tot nietsontziende vergelding dienen de vrede niet.
Israëlwerker Geert de Korte refereerde deze week op X aan Gods bewogenheid over de dood van vijanden. RD-correspondent Jeannette Gabay-Schoonderwoerd zegt in de krant te worstelen met haar gevoelens over de dood van Hezbollahleider Nasrallah: „Is het gepast het verlies van een mensenleven te vieren?” Haar conclusie is wel helder.
Zulke worstelingen zijn oneindig veel waardevoller dan digitaal geroeptoeter. Want ze raken aan de woorden van Jezus Zelf, als Hij in de Bergrede zegt: „Hebt uw vijanden lief; doet wel degenen, die u haten. Zegent degenen, die u vervloeken, en bidt voor degenen, die u geweld doen.”
Wie die woorden op zich laat inwerken, heeft geen behoefte meer aan goedkope, gevoelloze boodschappen. Dan worden ook vijanden mensen met een ziel.
