Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst, zegt een tegeltjeswijsheid. Wat dat betreft zitten Instagram, TikTok en YouTube gebakken. Zo’n 80 procent van de jongeren gebruikt sociale media om van alles op de hoogte te blijven, inclusief nieuws. Boks daar als traditioneel dagblad maar eens tegenop.

Hoewel jongeren zelden een nieuwsapp of krant raadplegen, betekent dat niet dat ze niet geïnteresseerd zijn in nieuws, zegt Karin Schut, projectleider van het onderzoek. „Twee derde van de jongeren praat regelmatig met hun ouders over wat er in de wereld speelt. Ruim 60 procent doet dat ook met vrienden.”

Alleen verschilt de manier waarop jong en oud het nieuws tot zich nemen flink. „Ouderen kiezen voor nieuwsapps. Jongeren zien nieuwsberichten toevallig voorbijkomen via sociale media.”

Opvallend is dat veel jongeren een kritische basishouding hebben tegenover nieuwsorganisaties. „Ze komen minder in aanraking met de bekende nieuwsmerken, maar zien wel veel berichten uit andere bronnen. Jongeren zijn geneigd om zelf te bepalen of ze iets betrouwbaar vinden. Voor veel ouderen is dat geen vraagstuk”, legt Schut uit.

Van een vertrouwenscrisis is volgens de projectleider echter geen sprake. „Slechts 6 procent zegt het gewone nieuws helemaal niet meer te geloven. Dat percentage is vergelijkbaar met de oudere generatie.”

Suikertaks

Ruim 2000 jongeren tussen de 16 en 25 jaar oud deden mee aan het onderzoek. Om hun antwoorden te kunnen vergelijken met een oudere generatie vulden ook zo’n 500 personen tussen de 40 en 65 jaar de vragenlijsten in. Wat opvalt? „Nieuwsgebruik is in steeds minder huishoudens een zichtbare gewoonte. Door nieuws te consumeren via onze telefoons is onduidelijk of we de NOS-app checken of iets anders aan het doen zijn. Bovendien ligt de krant in veel huiskamers niet meer op tafel en kijken we het journaal liever op een eigen gekozen tijdstip.”

„Tussen de 16 en 25 jaar ontwikkelen jongeren voor de rest van hun leven hun gewoontes op mediagebied”” - Karin Schut, onderzoeker Commissariaat voor de Media

Aan ouders de opdracht om hun kinderen bij te brengen dat het volgen van nieuws waardevol is, zegt Schut. „Tussen de 16 en 25 jaar ontwikkelen jongeren voor de rest van hun leven hun gewoontes op mediagebied. Checken ze nu nooit een nieuwsapp, dan is de kans klein dat ze dat later wel gaan doen.”

Daarbij komt dat algoritmes op sociale media bepalen wat jongeren te zien krijgen. „En dat zijn meestal items die over hun leefwereld gaan.”

En juist daar ontbreekt het aan bij de bekende mediamerken, zegt Schut. Kranten plaatsen volgens haar vaak berichten op sociale media over algemene onderwerpen, zoals politiek of economie. „Maar nieuws spreekt vooral aan als het over jou gaat.”

Alleen de NOS weet het verschil te maken. „NOS op 3 en NOS Stories richten zich in hun onderwerpkeuze en presentatie specifiek op een jonge doelgroep. Op Instagram hebben ze ruim 600.000 volgers tussen de 13 en 24 jaar.”

Het ontbreken van een verdienmodel is de grootste oorzaak dat reguliere media jongeren links laten liggen, zegt Schut. „De oudere lezers brengt met zijn abonnement nu eenmaal meer geld in het laatje dan een jongere die de nieuwsorganisatie alleen via Instagram volgt.”

Maar ook traditionele media kunnen algemene onderwerpen voor jongeren relevant te maken, betoogt de onderzoeker. „Neem de suikertaks. Zoom een keer niet in op de oudere consument, maar op jongeren die maandelijks tientallen blikjes energiedrink in de supermarkt kopen. Zo laat je zien dat zo’n maatregel ook op hen effect heeft.”