De Nederlandse samenleving kan niet zonder de bijdrage van theologie en religie, meent voormalig CDA-politica Kathleen Ferrier. „Religieuze waarden zoals gelijkheid en gastvrijheid staan onder druk en als wetenschappers zich daarover niet uitspreken, geven anderen invulling aan de betekenis van joods-christelijk traditie.”
Religiewetenschappers moeten daarom opstaan en een publieke rol op zich nemen, aldus Ferrier. De voorzitter van de Nederlandse Unesco-commissie voor erfgoed en wetenschap sprak maandagmorgen bij de opening van het academisch jaar van de faculteit religie en theologie aan de Vrije Universiteit (VU) Amsterdam. Op de bijeenkomst sprak ook prof. dr. Gijsbert van den Brink over de toekomst van de theologie.
De betekenis van religie voor de samenleving zag Ferrier tijdens haar verschillende verblijven in het buitenland. „Wij leefden in Chili ten tijde van het bewind van dictator Pinochet. Het was een samenleving die werd geregeerd door angst. Toch hebben we gezien hoe mensen opstonden voor burgerrechten. Het geloof in God was voor velen de enige reden tot hoop.”
Ook in Suriname, waar Ferrier is geboren, speelt religie een belangrijke rol in het dagelijkse leven. „Geloof is een kracht voor vrijheid, want de basis is: we zijn allemaal gelijk geschapen. Daarom wilden slavenhouders vroeger ook niet dat slaven christen zouden worden, omdat ze dan zouden ontdekken dat ze gelijk waren aan elkaar.”
Ook voor de geseculariseerde samenleving in Nederland, waarin religie vooral achter de voordeur dient te blijven, zijn geloof en religie van groot belang, aldus de oud-politica. Het waren volgens Ferrier migranten die religie zichtbaar maakten in het publieke domein. „De gedachte in Nederland was: als ze maar goed integreren, dan houden ze hun religie, net als wij, netjes thuis. Maar dat kan helemaal niet. Religie is een moreel kompas en inspiratie voor veel mensen.”
„Religie leert de samenleving wat het betekent om niet te oordelen en om elkaar te vergeven” - Kathleen Ferrier, voormalig politica voor het CDA
Vergeven
Toen Ferrier in 2018, na een verblijf van enkele jaren in Hongkong, weer terugkwam in Nederland, zag ze een ander Nederland dan dat ze kende. „Nederland kent een geschiedenis van verschillende groepen die ondanks de verschillen altijd de wens hadden om samen te leven. Die wens lijkt nu wel verdwenen. Ik bespeur een totaal gebrek aan interesse in elkaar. Breuklijnen in de samenleving verdiepen.”
Religie en theologie hebben hierin een taak, meent de oud-politica. „Mensen worstelen en dat heeft deels te maken met het ontbreken van religie in de samenleving. Mensen voelen zich leeg, hebben moeite met verbinding met God en met elkaar. Religie bevat taal en rituelen, geeft hoop en breekt ongezonde structuren af. Religie kan helpen in het vinden van rust en stilte en leert de samenleving wat het betekent om niet te oordelen en om elkaar te vergeven.”
Prof. dr. Dion Forster, hoogleraar publieke theologie, interviewde tijdens de bijeenkomst twee studenten over hun kijk op de bijdrage van religie in de samenleving. Volgens Eline van der Kaaden, studente aan de predikantsmaster van het doopsgezinde seminarie en bestuurslid van de pro-Palestijnse organisatie Kairos-Sabeel, is de studie zowel behulpzaam als een sta-in-de-weg. „Je krijgt in de studie taal aangereikt, je leert veel uit boeken en je leert erover schrijven. Maar je leert niet wat het betekent in de praktijk. Er is ook veel wijsheid en ervaring in de sociale bewegingen op het grondvlak. Dit zou meer een plek moeten krijgen in de opleiding”, meende Van der Kaaden.
