Wat is de relatie tussen geworteld zijn en theologie? Die vraag stond vrijdag centraal tijdens de opening van het academisch jaar van de Protestantse Theologische Universiteit (PThU) vrijdagmiddag in Utrecht.
Gespreksleider Dorien Keus: „Het is een belangrijk geloofsthema om geworteld te zijn op de goede plek, de Psalmen beginnen met het belang om geworteld te zijn aan stromend water.” De opening van dit jaar, die plaatsvond in de Janskerk in Utrecht, was bijzonder, omdat er dit jaar een nieuwe start wordt gemaakt met een locatie in Utrecht.
In de zogeheten ”fata academia” stond prof. dr. K. Spronk stil bij de gebeurtenissen van het afgelopen jaar. Daarbij noemde hij ook dat er 10 procent meer aanmeldingen zijn voor de predikantsmaster en dat er voor de premaster zelfs 40 procent meer aanmeldingen zijn. „Dit levert een mix van leeftijden, ervaringen en theologische opvattingen op. Spannend, maar zinvol om met elkaar in gesprek te komen en te blijven.”
Diversiteit
Ds. N. (Nicolien) Luitwieler, predikant te Willemstad en onderzoeker naar ”diepgewortelde spiritualiteit”, stelde tijdens de opening dat predikanten en geestelijke verzorgers te maken hebben met een toenemende diversiteit van spiritualiteit in de Nederlandse multireligieuze samenleving. „Iedereen gelooft wat anders, mensen stellen als het ware hun eigen religie samen.”
Deze complexe context vraagt om spirituele leiders en om dialoog met de ander, aldus Luitwieler. „Dat je geworteld bent in je traditie zorgt ervoor dat je beweegt en groeit. In relatie met God en anderen kunnen we groeien in diepgewortelde spiritualiteit. Het is een Godmenselijk en mensmenselijk proces, het transformeert levens van mensen.”
Overzicht van de opening van het academisch jaar van de PThU, vrijdag in de Utrechtse Janskerk. beeld Erik Kottier 
Overzicht van de opening van het academisch jaar van de PThU, vrijdag in de Utrechtse Janskerk. beeld Erik Kottier 
Overzicht van de opening van het academisch jaar van de PThU, vrijdag in de Utrechtse Janskerk. beeld Erik Kottier 
Overzicht van de opening van het academisch jaar van de PThU, vrijdag in de Utrechtse Janskerk. beeld Erik Kottier 
Overzicht van de opening van het academisch jaar van de PThU, vrijdag in de Utrechtse Janskerk. beeld Erik Kottier Aan dr. C. M. A. (Kees) van Ekris werd de vraag gesteld welke voedingsbodem onze cultuur vormt voor de theologie. De theoloog des vaderlands zoekt naar plekken die typerend zijn voor onze cultuur. Zo bezocht hij onder meer het voetbalstadion, een psychiatrische kliniek en de Tweede Kamer. „Dat trekt mij de tijd in, dat voedt mij als theoloog, de theologie wordt zo rijker.”
Etiketten
Theologische taal gaat over de werkelijkheid die wij delen, zo gaf de predikant aan. „Het daagt mij uit om de beste theologie uit mijn traditie beschikbaar te stellen voor nu.”
Van Ekris wil geen schreeuwerige theoloog zijn. „Ik wil geen simpele etiketten gebruiken, theologie gedijt bij traagheid. Ze heeft een eigen diagnose en een eigen perspectief.”
Hoe kan de theologie helpen om de ontworteling in de samenleving tegen te gaan? Van Ekris ziet dat steeds meer mensen leven in een bepaalde mythe. „Er zijn heel veel mythische vertellingen in onze cultuur die heel sterk zijn.”
„Theoloog moet duistere mythen van onze tijd herkennen” - Dr. C.M.A. van Ekris, predikant
Toch is er ook ontgoocheling en leegte, aldus Van Ekris. „Er zijn al veel duistere mythen, vertellingen die verengen en vervreemden. Theologen moeten de duistere mythen herkennen. Traditie is voor mij de overdracht van een geestelijke houding van liefde en onderscheidingsvermogen, van gebed en van getuigenis van Christus.”
Een theoloog beschikt over bronnen over crisistijden en over hopen. „Daarmee is de theoloog de ideale gesprekspartner.”
Tijdens de opening werd er stilgestaan bij het neerstrijken van de PThU in Utrecht. Zo stond kerkhistoricus dr. Gert van Klinken stil bij vier inspirerende personen voor de theologie in Utrecht. Hij noemde de missionaris Willibrord (659-739), de theoloog Gisbertus Voetius (1589-1676), Anna Maria van Schurman (1607-1678) en de predikant Herman Friedrich Kohlbrugge (1803-1875).
Onbekenden
Als laatste stond hij stil bij de onbekenden in de stad. Er zijn nog veel mensen die wij niet zien. „Kohlbrugge zou zeggen: Zie je de armen?” Er zijn mensen die niet uit welgestelde milieus komen en mensen met een niet-westerse achtergrond. „Ook die onbekende is van belang om samen gestalte te geven, vanuit het geloof, aan de PThU.”
De in Utrecht gevestigde predikant Nicolaas Beets was een fel voorvechter van de afschaffing van de slavernij, zo legde kerkhistoricus dr. Martijn Stoutjesdijk uit. Beets kwam tot deze houding vanuit de „geest des christendoms”. „Je moet niet een ander iets aandoen wat je zelf niet zou willen dat jou overkomt.”
Aansluitend aan de opening was er een viering, geleid door een tweetal predikanten.
