Op 5 september heeft Timo (19) uit Amsterdam twee herkansingen – voor het examen Nederlands en wiskunde. Op 31 augustus moet hij echter zijn diploma aanleveren om een vervolgstudie te kunnen beginnen. Timo heeft zich ingeschreven voor twee studies: media en informatie aan de Universiteit van Amsterdam (UvA) en international business administration aan de Vrije Universiteit (VU). „Ik twijfelde over mijn keuze, maar heb nu beide opties maar opengehouden voor het geval dat een van beide universiteiten mij weigert.”

Of hij kan gaan studeren, is nog steeds onduidelijk. „Ik heb urenlang gebeld en gemaild met beide universiteiten, terwijl ik nu liever voor m’n herkansingen leer.” Het lijkt er inmiddels op dat de UvA misschien toch een uitzondering wil maken, maar de VU blijft zeggen dat Timo op 31 augustus zijn diploma moet aanleveren. „Op hun site zeggen de universiteiten dat ze ondersteuning bieden aan studenten met problemen, maar dat ervaar ik totaal niet.” De leerling begint al met een achterstand, doordat hij de eerste week met introductieactiviteiten sowieso mist. „Irritant.”

Zo’n veertig examenkandidaten met zo’n probleem trekken jaarlijks aan de bel bij belangenbehartiger LBVSO. De herexamens van het speciaal onderwijs lopen door tot 7 september. Op 31 augustus sluit echter de inschrijvingsdatum van hogescholen en universiteiten. Te laat, krijgen aankomend studenten te horen als zij zich tóch proberen aan te melden voor een studie. En te laat is te laat – of je er nu iets aan kunt doen of niet.

De oplossing kan volgens hem van twee kanten komen. Of hogescholen en universiteiten worden flexibeler in het toelaten van VSO-leerlingen die hun herexamens nog niet afgerond hebben. Of de herexamens worden eerder gepland, zodat leerlingen voor de inschrijfdeadline van het hoger onderwijs weten of ze geslaagd zijn. De Dienst Uitvoering Onderwijs en het College voor Toetsen en Examens, die de staatsexamens afnemen, zeggen dat dit niet lukt doordat ze kampen met een tekort aan examinatoren. „Jammer, dit is niet in het belang van de leerling”, constateert Wolterbeek.

Voor de gedupeerde leerlingen „heel vervelend”, zegt beleidsadviseur Merijn Wolterbeek van LBVSO. „Zij kunnen een jaar weggooien.” Universiteiten blijken niet te bewegen tot coulance, merkt hij. Ze willen geen uitzondering maken voor deze inschrijvers.  Hij vreest psychische gevolgen voor leerlingen die geweigerd worden bij een vervolgstudie. „Ze kunnen er niks aan doen, letterlijk niks.”

„Leerlingen kunnen een jaar weggooien doordat ze zich niet kunnen inschrijven” - Merijn Wolterbeek, belangenbehartiger VSO-leerlingen

Coulance

De deadline van 31 augustus heeft te maken met de wet- en regelgeving voor het hoger onderwijs, legt Cassandra Appelman, woordvoerder van de VU, uit. „Wil de universiteit flexibeler zijn, dan zal de wet meer coulance moeten bieden.”

De VU krijgt jaarlijks één verzoek van een VSO-leerling die niet op tijd zijn examen heeft gehaald. De universiteit kan volgens haar alleen een uitzondering maken als het diploma met de datum van 31 augustus met vertraging wordt aangeleverd. Voor iemand die begin september nog een herexamen heeft, lost dat dus niets op.

GroenLinks-PvdA-Kamerlid Lisa Westerveld heeft inmiddels schriftelijke vragen gesteld over de kwestie. Leerlingen uit het speciaal onderwijs hebben net zo veel recht als anderen om te beginnen aan een vervolgopleiding, vindt ze. Westerveld vraagt de minister afspraken te maken om het probleem in het vervolg te voorkomen.

De achternaam van Timo is bij de redactie bekend.