In de achterliggende zes jaar schreef ds. R.R. (Robert) Roth (59) liedteksten bij alle 52 zondagen van de Heidelbergse Catechismus. Een viertal musici componeerde er muziek bij. Nu is het grote project klaar. „De catechismus is in de kern zó’n waardevol boekje. Dat er minder uit gepreekt wordt, vind ik niet erg. Maar laten we dit geloof wel blijven belijden. Bijvoorbeeld door deze liederen te zingen.”
Nee, de liederen zijn géén berijmingen van de tekst van de Heidelbergse Catechismus, benadrukken ds. Roth en musicus Peter Sneep, een van de vier bij het project betrokken componisten. Ds. Roth: „De verzen zijn geschreven naar aanleiding van de catechismus, maar ze reproduceren die beslist niet. Ze halen uit die 52 zondagen vaak een kerngedachte, reflecteren op de vragen en antwoorden van de catechismus en zetten die eeuwenoude tekst soms om in een gebed of een lofprijzing.” Sneep: „Mede doordat we Roberts gedichten met vier verschillende musici –David de Jong, Adriaan Koops, Arjen Uitbeijerse en ik– op muziek hebben gezet, is het resultaat veelzijdig. Het loopt van echte kerkliedmelodieën, koorliederen, sololiederen, Engelse hymns en Arvo Pärtachtige muziek, tot muziek die enigszins aan Opwekking en praise doet denken.” Ds. Roth: „Als je ze muzikaal wilt typeren, zijn ze eerder Liedboekachtig dan Sela-achtig.”
„Als je de liederen muzikaal wilt typeren, zijn ze eerder Liedboekachtig dan Sela-achtig” - ds. R.R. Roth, predikant 3GK te Hengelo
Zelf preekt ds. Roth, predikant in de Kristalkerk in Hengelo (een samenwerkingsgemeente van de plaatselijke Nederlandse gereformeerde kerk en de christelijke gereformeerde kerk), nog wel af en toe uit de Heidelbergse Catechismus, maar in zijn eigen kerkverband, de NGK, is hij daarmee „bijna de laatste der Mohikanen”. „Met het verdwijnen van middagdiensten valt vaak ook de catechismusprediking weg.” Ds. Roth vindt dat op zich niet problematisch. „Als de inhoud van de catechismus maar in de prediking blijft klinken. Want in de kern is het zó’n waardevol boekje.”
Sneep was daarvan jarenlang niet overtuigd. Al te vaak had hij in de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt ervaren dat predikanten „uit de catechismus nieuwe wetten, strenge regels en extra geboden opdisten”. Zijn deelname aan het project van ds. Roth maakte dat de musicus zijn visie bijstelde. „De gedichten van Robert brachten mij terug bij de essentie van de catechismus. Bijvoorbeeld toen ik muziek componeerde bij zijn lied ”Wij vertrouwen U”, naar aanleiding van zondag 52. Ik ben opgegroeid met de psalmen, waarin vaak staat: ”Ik vertrouw óp U”. Maar juist doordat Robert dat woordje ”op” wegliet, kwam het bij mij binnen: uitspreken dat we Hem, als Persoon, vertrouwen – dat gaat heel diep. Dat is heel intiem. Dat gaat over overgave.”
„De gedichten van Robert brachten mij terug bij de essentie van de catechismus” - Peter Sneep, musicus
Raken, door in deze liederen zó in te zoomen op de essentie van de catechismus, scherpe kanten van dit leerboek niet buiten beeld? Bijvoorbeeld dat in zondag 4 staat dat God de zonde zo hoog opneemt dat Hij die „tijdelijk en eeuwig wil straffen”?
Ds. Roth: „Het beeld bestaat dat het in de catechismus veel gaat over ellende en zondigheid. Maar dat is niet de kern. Uiteindelijk gaat het over troost en geluk. Ons geluk is dat wij met lichaam en ziel eigendom van Jezus Christus zijn, Die de straf voor ons heeft gedragen, zo reëel alsof –zegt zondag 23– wijzelf aan het kruis hebben gehangen. Het gaat in de catechismus om de vreugde over die radicale verlossing. Dat wil ik in mijn liederen benadrukken.”
Wie uw lied over zondag 10, over de voorzienigheid van God, leest, zou er niet metéén de woorden van de Heidelbergse Catechismus in herkennen…
Ds. Roth: „Daar noem je er ook wel een. Zondag 10 vind ik qua inhoud een van de lastigste. Dat God ons ook droogte geeft, of ziekte, of armoede. Dat roept bij mij veel vragen op. In elk geval heb ik geprobeerd om ook deze zondag te plaatsen binnen het geheel van de catechismus. Vandaar de eerste regels van het lied: „Ik vertrouw op God, mijn Vader/ kind aan huis ben ik bij Hem.” En ook de laatste strofe: „Mijn geluk is Christus Jezus/ lichaam, ziel, ik ben van Hem/ In het duister van mijn leven/ hoor ik Hem en volg Zijn stem.””
Voor wie zijn de liederen bedoeld? Om te zingen in kerkdiensten?
Ds. Roth: „Ergens in 2018 ben ik begonnen met gedichten maken bij de catechismus. Als een soort uit de hand gelopen hobby. Na verloop van tijd dacht ik: het zou toch wel mooi zijn als ze ook gezongen kunnen worden. Toen heb ik de vier musici bereid gevonden hun schouders eronder te zetten. Uiteindelijk zijn alle liederen op muziek gezet en ingezongen door een cantorij. Ze zijn nu voor iedereen beschikbaar op kerkliedwiki.nl . Natuurlijk hopen we dat ze in gemeenten gezongen gaan worden. Hier en daar gebeurt dat ook al.”
Sneep: „Bij sommige zul je een cantorij nodig hebben. En ja, je zult als gemeente de bereidheid moeten hebben om ze aan te leren. Ik hoop in elk geval dat een aantal van deze liederen vaker gezongen gaat worden. Dat zijn ze zeker waard.”
Ds. Roth: „De bekendheid ervan zal moeten groeien. Mogelijk helpen ook de twee presentatieavonden daarbij. De eerste is op vrijdagavond 27 september in de Martuskerk in Amersfoort, de tweede in de Plantagekerk in Zwolle op 5 oktober.”
