Het opzienbarende Oekraïense offensief in Rusland is veertien dagen oud. Een terugblik vanaf het eerste schot tot de inname van Soedzja en het opblazen van drie bruggen in de regio Koersk.
DAG 1
Na maandenlange voorbereidingen in het diepste geheim, steken de eerste Oekraïense militairen vroeg in de ochtend de grens met Rusland over. Pro-Russische militaire bloggers maken rond 8.00 uur melding van een Oekraïense actie in de grensregio Koersk. De omvang is niet duidelijk. Het Russische ministerie van Defensie meldt later dat 300 Oekraïense militairen met 11 tanks en 20 pantservoertuigen een aanval uitvoeren, maar dat deze is afgeslagen. Het Kremlin trekt het bericht ijlings in en geeft toe dat er volop wordt gevochten. Kyiv zwijgt in alle talen.
DAG 2
Het Oekraïense offensief is gehuld in dikke mist. Een pro-Russisch kanaal meldt dat Oekraïense eenheden oprukken tot 15 kilometer in Rusland. Oekraïense troepen naderen het gasverdeelstation in Soedzja, dat Russisch gas naar Europa transporteert. President Vladimir Poetin trommelt in allerijl zijn legertop op voor crisisberaad; defensieminister Andrej Belousov en legerleider Valeri Gerasimov schuiven aan. Poetin noemt de actie van Oekraïne tijdens een tv-toespraak een „grootschalige provocatie”. Oekraïne voert de eerste Russische krijgsgevangenen af.
„Offensief Oekraïne in Rusland is een grootschalige provocatie ” - Vladimir Poetin, president Rusland
DAG 3
Rusland meldt dat minstens 1000 Oekraïense manschappen in Koersk actief zijn. Het onafhankelijke Russische medium Agentstvo schat dat het offensief zich uitstrekt over 430 vierkante kilometer. Slecht bewapende Russische dienstplichtigen en Tsjetsjenen, belast met de grensbewaking, geven zich bij bosjes over. President Volodymyr Zelensky zegt in een cryptische toespraak dat „Rusland oorlog naar ons land heeft gebracht en dat het moet voelen wat het heeft aangericht”. Hij noemt Koersk niet. Oekraïne voert zware droneaanvallen uit op luchtmachtbases op honderden kilometers van de grens.
DAG 4
Rusland geeft toe dat Oekraïne enkele buitenwijken van Soedzja bezet. Moskou roept de noodtoestand uit in de regio Koersk. Oekraïense militairen van de 61 Gemechaniseerde Brigade delen een video vanuit Soedzja. Schattingen over de omvang van de Oekraïense troepenmacht stijgen naar enkele duizenden. Rusland stuurt gevechtseenheden uit de Oekraïense regio Charkiv naar Koersk. Oekraïne zet westerse tanks, pantservoertuigen, artilleriekanonnen en luchtafweer in en vernietigt een Russisch konvooi op de snelweg tussen Rylsk en Lgov. Analisten breken zich het hoofd over de doelstellingen van Kyiv.
DAG 5 en 6
Rusland kondigt een antiterreuroperatie aan in drie grensprovincies: Koersk, Belgorod en Bryansk. Om de inval te bagatelliseren, krijgt de inlichtingendienst FSB (ook belast met grensbewaking) opdracht de Oekraïense troepen te verdrijven. Rusland evacueert 75.000 burgers; het offensief beslaat nu 650 vierkante kilometer. Zelensky meldt „de oorlog uit te breiden naar het grondgebied van de agressor”, maar zwijgt opnieuw over Koersk. Rusland bouwt verdedigingslinies in Koersk, onder andere bij de kerncentrale. Oekraïne bereikt volgens Moskou twee dorpen, pakweg 30 kilometer van de grens.
DAG 7
Een week na de start van het offensief erkent Oekraïne voor het eerst volmondig de inval in Rusland. Opperbevelhebber Oleksandr Syrskyi claimt 1000 vierkante kilometer in Koersk in bezit te hebben. Waarnemend gouverneur Smirnov geeft toe dat Oekraïne 28 nederzettingen controleert. Poetin dreigt Oekraïne met een „passend” antwoord. Een Oekraïens bataljon publiceert videobeelden van het verwijderen van de Russische vlag in het dorp Darino. Zelensky noemt de invasie een „catastrofe” voor Poetin. Inwoners van Russische dorpen zijn vooral woedend op Poetin; niet zozeer op de Oekraïners.
DAG 8 en 9
Volgens Zelensky geven „honderden” Russen zich over en stijgt het aantal bezette dorpen naar 74. Kyiv maakt duidelijk Russisch grondgebied niet blijvend te willen bezetten, maar eigen burgers te willen beschermen tegen aanvallen uit Rusland en Russische troepen te dwingen zich te verplaatsen van Oekraïne naar Koersk. Rusland voert beschietingen op de stad Soemy sterk op. Kyiv evacueert pakweg 20.000 burgers en legt reisbeperkingen op binnen 20 kilometer van de grens. Zelensky sluit het creëren van civiele bestuursorganen in Koersk niet uit. Zo’n 6000 Oekraïense militairen zouden actief zijn in Rusland.
DAG 10
Zelensky bevestigt de volledige verovering van Soedzja, volgens de Kyiv Independent de belangrijkste mijlpaal sinds de inval. De Oekraïense opmars vertraagt door sterker Russisch verzet. Moskou trekt amper 5000 troepen terug uit Oekraïne voor inzet in Koersk, terwijl volgens The Wall Street Journal 20.000 man nodig zou zijn. Het Kremlin lijkt prioriteit te geven aan veroveringen in de Donbas. Daarmee zou een belangrijke Oekraïense doelstelling van het offensief –Russen dwingen troepen terug te halen– in het water kunnen vallen. Kyiv claimt 1150 vierkante kilometer en 82 nederzettingen te controleren.
„Doel van het offensief is het creëren van een bufferzone op het grondgebied van de agressor” - Voldymyr Zelensky, president Oekraïne
DAG 11
Oekraïne vernietigt een brug over de rivier Sejm in de Russische regio Koersk. Bevelhebber Mykola Olesjtsjoek van de luchtmacht deelt beelden waarop te zien is hoe een raket een krater slaat in het brugdek. Ook een tweede brug raakt zwaar beschadigd; wanneer precies is niet duidelijk. Oekraïne probeert hiermee Russische tegenaanvallen in Koersk te vertragen. Rusland en Oekraïne blijven elkaar bestoken met raketten en drones. Russische olie- en munitiedepots liggen zwaar onder vuur. Het aantal Russische glijbommen op Oekraïne neemt af. Het aantal Russische evacués stijgt naar ruim 200.000.
DAG 12
President Zelensky spreekt zich voor het eerst duidelijk uit over de doelstellingen van het offensief in Koersk. Oekraïne wil een „bufferzone creëren op het grondgebied van de agressor” en zo veel mogelijk oorlogspotentieel van Rusland vernietigen; eerder meldde Zelensky de burgers van Soemy te willen beschermen. Rusland ontkent dat er geplande, geheime voorbesprekingen gaande zijn voor een gedeeltelijk staakt-het-vuren, waarbij beide partijen op z’n minst energienetwerken ontzien. Het Oekraïense offensief zou volgens The Washington Post de onderhandelingen dwarsbomen.
DAG 13
In Oekraïne verslechtert de situatie rond Pokrovsk in de regio Donbas snel. De Russen naderen het logistieke knooppunt tot op 10 kilometer. Oekraïne dwingt burgers te evacueren uit de stad die voor de oorlog 53.000 inwoners telde. Opvallend is het verschil in aanpak: Oekraïne neemt nederzettingen vrijwel ongeschonden in, Rusland verovert door verwoestende beschietingen. Oekraïne brengt een derde brug over de Sejm in Koersk zware schade toe. President Zelensky meldt dat Oekraïne 1250 vierkante kilometer heeft veroverd. Russische dienstplichtigen geven zich bij „duizenden” over, meldt Kyiv.
DAG 14
Oekraïne verovert in Koersk in twee weken tijd meer grondgebied dan de Russen in een heel jaar in de Donbas. Het verloop van de oorlog laat zich echter niet voorspellen. Het succes van het gewaagde Oekraïense offensief hangt af van tal van onvoorspelbare factoren. Zijn de Russen in staat snel een krachtige, gecoördineerde tegenaanval in te zetten? Weet Oekraïne het veroverde gebied in Rusland vast te houden? Trekt Moskou voldoende troepen terug uit Oekraïne waardoor gaten in het front ontstaan? Eén ding is duidelijk. Oekraïne heeft met de verrassende invasie de oorlog weer op de kaart gezet. Bij vriend en vijand.
