Bijna vijftig jaar lang was Doortje Toornend-Aangeenbrug kosteres van de evangelisatiepost in Alkmaar. Kortgeleden legde ze het werk neer vanwege rugklachten. Maar Bij de Bron blijft een plek waar ze graag komt.
Het is deze middag gezellig in het voormalige wijkcentrum in de Alkmaarse volksbuurt. Kinderen zitten met hun moeders aan tafels te spelen. Evangelist Jan Geerts is in gesprek met enkele vrouwen die een hoofddoek dragen. Aan een andere tafel heeft evangelisatiewerker Ineke van Dalfsen een gesprek met een vrouw. De bezoekers groeten Toornend hartelijk. „Hallo, bent u er weer eens?” klinkt het vriendelijk. De 82-jarige oud-kosteres maakt even een praatje met de vrouwen.
„Op zondag komen er nu zo’n tien tot twaalf mensen naar de dienst”
Dan geeft Toornend een korte rondleiding in het gebouw. In de grootste zaal van het pand, waar ruimte is voor tientallen mensen, staat een katheder, een orgel en een doopvont. Aan de muur hangt een psalmbord en een bord waarop kan worden geschreven. Het gebouw bevat verder onder andere een keuken en een zithoek. In de hal zijn tal van evangelisatiefolders te vinden in meerdere talen.
In Bij de Bron, op een minuut of tien autorijden vanaf haar woonplaats Oudorp, naast Alkmaar, voelt Toornend zich op haar plek. Stofzuigen, ramen zemen, poetsen, opruimen: ze heeft het jarenlang met plezier gedaan. Toornend werd geboren in Haarlem, maar door het werk van haar man verhuisde ze in 1971 naar Oudorp. Vlak bij hun woning stond gebouw ’t Wuiver, een evangelisatiepost van de Gereformeerde Gemeenten. In 2013 verplaatste de post naar Alkmaar. „Evangelist Kwantes vroeg in september 1974 aan mijn man of we koster wilden worden. En dat zijn we altijd gebleven.” De man van Toornend overleed in 2004 op 67-jarige leeftijd aan ernstige ziektes. Na die tijd bleef zij het werk voortzetten.
Ineke pakt het psalmbord van de muur en legt het op de orgelbank. „Kijk”, zegt Toornend, „dit deed ik dus ook: de psalmen op het bord zetten. En ik wees op zondag de mensen hun plaats.” Terwijl de diensten op zondag in het verleden nog redelijk werden bezocht en er in de vakanties soms wel honderd mensen aanwezig waren, komen er nu op zondagochtend meestal zo’n tien tot twaalf mensen naar de kerkdienst. Het gevolg van overlijden van oudere gemeenteleden en het wegblijven van vakantiegangers.
In Bij de Bron worden nu elke zondag Bijbelstudies gehouden voor buurtbewoners. Ook zijn er regelmatig kindermiddagen, gezamenlijke maaltijden en andere activiteiten. Toornend was vaak aanwezig, vooral bij de maaltijden, om te helpen. „Ik raakte niet zo vaak in gesprek met mensen. Dat deed de evangelist vooral.” Ze heeft goede herinneringen aan de vele jaren dat ze vaak op de evangelisatiepost was. Moeiteloos noemt ze nog de periodes op waarin de verschillende evangelisten dienden. Ze noemt in het bijzonder G. Baan, die haar bijstond bij het overlijden van haar man en die ook de begrafenis leidde.
In januari kwam Toornend ten val. Sindsdien heeft ze last van haar rug. In haar eigen woning kan ze de huishoudelijke klussen grotendeels nog wel doen. En ook de tuin houdt ze nog bij. Maar het kosterswerk gaat niet meer. „Een echtpaar nam het werk tijdelijk over. In juni heb ik aangegeven dat ik helemaal stop. Het echtpaar zet het werk nu voort.” Toornend meldde haar afscheid als kosteres in juni bij kerkenraadsleden van de gereformeerde gemeente in Lisse, die op huisbezoek kwamen. „De evangelisatiepost valt onder de verantwoordelijkheid van Lisse, dus daar ben ik lid.” Op zondagochtend volgt ze de dienst in Bij de Bron, ’s middags luistert ze mee met Lisse. Ondanks dat ze nog dagelijks achter het stuur zit, is een zondagse rit naar de kerkdienst in Lisse, op drie kwartier rijden, te veel van het goede.
Gaat Toornend het werk in Bij de Bron missen? „Ik doe voor de post nog de boodschappen en de was. En ik val in als het kostersechtpaar op vakantie is. Maar ik dacht er al langer aan om te stoppen. Ik kom hier graag, maar op een gegeven moment is het genoeg.”