Zo’n vijftien aanvallen van wolven op haar schapen. Voor Marjoke Oenema-Hop (50) was het reden om samen met haar man Ynze het roer van de bedrijfsvoering om te gooien. „Je moet zelf voor een werkbare oplossing zorgen, want de overheid doet het niet.”
De oom van Ynze, Anne Oenema, heeft het met eigen ogen gezien, anders zou niemand het geloven. Dinsdag 16 januari scheen hij met de koplampen van zijn auto in een weiland in Wapse, gemeente Westerveld, in het zuidwesten van de provincie Drenthe. Anne Oenema zag hoe een jonge wolf zijn kop tussen twee draden stak die onder stroom stonden. Vervolgens drukte hij met zijn nek een draad omhoog en sprong tussen de twee stroomdraden door. „Blijkbaar is de vacht in de nek zo dik dat de wolf geen last heeft van de stroomschok”, zegt Marjoke Oenema. Er stond bijna 6 kilovolt spanning op het raster met zes draden.
Jonge wolven zijn inventief, heeft de schapenhoudster ontdekt. „Al die rasters zijn uiteindelijk flauwekul, je hebt er niets aan. Wolven gaan net zo lang zoeken tot ze een manier hebben gevonden om een wolfwerend raster te passeren. En als ze die manier gevonden hebben, is het kassa.” Het was de derde keer dat een wolf door een wolfwerend raster van de familie Oenema kroop.
Het dradenraster van de familie Oenema voldeed aan alle eisen. Vorig jaar bezocht minister Christianne van der Wal (Stikstof en Natuur) de boerderij in Wittelte: „Ze kwam kijken naar hét voorbeeld van hoe een wolfwerend raster eruit moet zien. Met een treurig gezicht hoorde ze aan hoe onze schapen meerdere malen door wolven zijn aangevallen. Maar verder is er niets veranderd.”
Naar binnen
Na de zoveelste wolvenaanval eind januari van dit jaar, waarbij de familie Oenema 10 schapen verloor, hebben ze het roer omgegooid. Ze hebben hun koppel schapen verminderd van 600 naar 150 moederdieren. „We hebben het geluk dat we een grote schuur hebben waar die 150 schapen ’s nachts in passen. En dat de buurman een weiland beschikbaar stelde waar onze schapen vlak bij de boerderij overdag kunnen grazen. Elke avond halen we de schapen naar binnen.”
Minder schapen betekent ook minder inkomsten en minder werk. De familie Oenema heeft dat opgelost door ander werk te gaan doen. Marjoke is meer paarden gaan stallen en trainen. Ynze heeft een parttimebaan voor dertig uur buitenshuis. „Dit is onze tactiek, onze oplossing. Niet iedereen kan zo’n stap maken, ik denk ook aan de grotere schapenhouders. Maar je moet in dit land echt zelf iets bedenken, want je staat er verder alleen voor. Ja, we krijgen een vergoeding voor elk schaap dat door een wolf is gedood. Ja, het is goed dat we van de overheid een subsidie gekregen hebben voor een wolfwerend raster. Maar als het niet werkt, dan wordt vooral gekeken of je niet per ongeluk iets fout hebt gedaan. Aan de grote oorzaak van alle problemen, de wolf, mag je niet komen.”
„Aan de grote oorzaak van alle problemen, de wolf, mag je niet komen” - Marjoke Oenema, schapenhouder
Beheer
Marjoke Oenema pleit voor het beheren van de wolvenpopulatie in Nederland. Dat betekent het afschieten van wolven die zich in de buurt van veeteeltbedrijven vertonen. „Mijn dochter is nu in Canada, mijn oom woont daar. Ik heb een zwager in Zweden. Ze snappen allemaal niet waarom er in Nederland niet wordt ingegrepen. In Canada en Zweden is er veel meer ruimte voor wolven. Maar als ze in de buurt van vee komen, worden ze afgeschoten. Dat zouden we in ons dichtbevolkte Nederland ook moeten doen.”
Probleem is dat de wolf een beschermde status heeft, waardoor hij niet mag worden afgeschoten. De Europese Commissie wil die status wel verlagen, maar het kan nog lang duren voordat het zover is. In december staat het op de agenda van de Commissie, die jaarlijks over het Verdrag van Bern vergadert. Daarin staat vastgelegd welke dieren- en plantensoorten zijn beschermd. Daarna is nog aanpassing van de Europese en Nederlandse wetgeving nodig.
Het duurt Oenema veel te lang. „Zweden is ook lid van de Europese Unie, maar daar worden wel wolven afgeschoten. Waarom kan dat hier niet?” Ook in Frankrijk, Hongarije, Kroatië, Roemenië en Slovenië is het mogelijk om af te wijken van de algemene beschermingsstatus van de wolf. Deze landen hebben een wetsafwijking aangevraagd bij de EU.
Alleen onder drie zeer strenge voorwaarden geeft de EU toestemming voor het doden, vangen of verstoren van de wolf. De ingreep moet plaatsvinden vanwege een door de wet erkend belang. Oftewel: het moet echt nodig zijn. Ook moet blijken dat er geen andere bevredigende oplossing is. Daarnaast moet de zogeheten gunstige staat van instandhouding in stand blijven. Dat wil zeggen dat de wolvenpopulatie op de lange termijn levensvatbaar moet zijn.
„Steeds meer schapenhouders stoppen vanwege de problemen met blauwtong én de wolf” - Marjoke Oenema, schapenhouder
Oenema vraagt zich af wat er in Nederland nog meer moet gebeuren voordat er iets verandert. „In Leusden is een kind gebeten, in Ede heeft de wolf binnen een wolfwerend raster 40 schapen doodgebeten. Steeds meer schapenhouders stoppen vanwege de problemen met blauwtong én de wolf. Heel triest. Wanneer is het genoeg?”
