De Britse overheid introduceerde in april 2018 de suikertaks. Consumenten moeten sindsdien meer neertellen voor suikerhoudende dranken. Voor frisdrank met 5 tot 8 gram toegevoegde suiker betalen mensen 21 cent per liter meer. Dranken met minstens 8 gram toegevoegd suiker kosten 28 cent per liter extra.

De financiële prikkel leidt ertoe dat mensen minder producten met suiker consumeren, blijkt uit een vorige week gepubliceerde studie in vakblad The British Medical Journal. De dagelijkse suikerinname bij kinderen daalde binnen een jaar na invoering van de suikertaks met bijna 5 gram. Bij volwassenen gaat het om een afname van gemiddeld 11 gram per dag.

Bij deze cijfers is rekening gehouden met een daling die al vóór de invoering van de maatregel was ingezet. In totaal verminderde de suikerconsumptie tussen 2008 en 2019 bij Britse kinderen van 70 gram naar 45 gram per dag, en bij volwassenen van 60 gram naar 45 gram per dag.

„Een flink effect”, reageert Pascalle Stijger, woordvoerster bij het Voedingscentrum, op de uitkomsten van het onderzoek. „In Engeland lijkt de suikertaks dus een effectieve maatregel.” Het verminderen van de suikerinname verlaagt volgens haar het risico op onder meer overgewicht en diabetes type 2. „Overgewicht is een groeiend probleem in zowel Engeland als Nederland. Dat heeft onder meer te maken met de inname van ongezonde producten, zoals frisdrank. Daarmee krijg je snel veel suikers en dus ook calorieën binnen.”

Betutteling

De studie, waarbij mensen een voedseldagboek moesten bijhouden, bewijst volgens haar niet dat de suikertaks in Nederland even effectief is als bij de overburen. Er zijn immers verschillen tussen beide landen, zoals het belastingsysteem, de voeding en het bestedingspatroon. Toch acht ze het aannemelijk dat de maatregel ook in Nederland werkt, mede gezien andere studies die positieve effecten laten zien.

Nederland kent nog geen suikertaks. Wel is de belasting op alcoholvrije dranken, zoals frisdrank, per 1 januari 2024 verhoogd van 9 cent naar 26 cent per liter. Het vorige kabinet heeft vijf scenario’s van een suikerbelasting uitgewerkt, met verschillende tarieven. Welke vorm het wordt, zal het nieuwe kabinet bepalen. Dát de suikertaks er komt, is vrij zeker, al beschouwen PVV en BBB een gezondheidsbelasting als doorgeslagen betutteling .

Melk

Het Voedingscentrum is voorstander van een suikertaks waarbij de hoogte van de belasting afhangt van de hoeveelheid suiker in een product. Dus hoe meer suiker, hoe meer belasting. Daarnaast vindt het expertisecentrum dat melk en sojadrank alleen belast mogen worden als er suiker aan is toegevoegd.

Het RIVM heeft een inschatting gemaakt van het verwachte effect van vier vormen van een suikertaks. Uit de berekeningen blijkt dat mensen door de maatregel 15 tot 18 procent minder suiker kopen via alcoholvrije dranken. Dit effect komt nog boven op de daling die wordt verwacht door de belastingverhoging van begin dit jaar. Het verschil in effect tussen de vier onderzochte vormen is klein.

De Wereldgezondheidsorganisatie adviseert volwassenen en kinderen om maximaal 10 procent van hun energiebehoefte uit vrije suikers te halen. Verdere verlaging naar 5 procent per dag –wat voor een volwassene neerkomt op zo’n 25 gram of zes theelepels– biedt volgens de organisatie nog meer gezondheidsvoordelen.