Over de locatie voor het gesprek hoefde Mirjam Bikker niet lang na te denken. Brownies&downieS in haar woonplaats Gouda, op een steenworp afstand van de Sint-Janskerk. Medewerkers met het syndroom van Down presenteren de cappuccino op houten dienblaadjes, met erbij een likeurtje, een glaasje water en een stukje koek. „Ik vind dit een prachtig plekje”, zegt de CU-politica. „Jongeren die het niet altijd meezit in het leven, doen hier voluit mee. Het is een plek om te koesteren en zo mogelijk te steunen.”

Het achterliggende jaar was hectisch voor de fractievoorzitter van de ChristenUnie. Ze nam het stokje over van Gert-Jan Segers en rolde door de val van het kabinet-Rutte IV meteen de campagne voor de Tweede Kamerverkiezing in. De uitslag was teleurstellend. De partij zakte terug van vijf naar drie zetels. Bij de recente Europese verkiezingen ging de enige zetel in het Europees Parlement verloren. Ze ervaart het niet als persoonlijk falen. „We wisten dat deelname aan het laatste kabinet-Rutte, vanuit verantwoordelijkheidsbesef, een prijs zou hebben. Het doet wel zeer als je die moet betalen. De prijs was stevig.”

De situatie maakt haar niet neerslachtig. „Je wordt erdoor teruggebracht tot de kern van christelijke politiek: bij een open Bijbel het goede voor dit land zoeken. De kracht van dat geluid hangt niet af van het zetelaantal, al had ik er graag met een groter team gestaan. We willen met elkaar vol overgave laten zien dat juist christenen in een seculier land tot zegen zijn.” Maar eerst is er het zomerreces. „Ik werk altijd nog een week of twee weken door om de zaken netjes achter te laten. Dat zit in mijn karakter.”

1 Wie ziet u als u in de spiegel kijkt?

„Mooie vraag. Ik ben niet een mens die uren in de spiegel kijkt. Natuurlijk heb ik mijn onzekerheden, net als denk ik elke andere vrouw, maar mijn identiteit ligt niet in wat ik doe of hoe ik eruitzie. Dat ben ik in mijn studententijd gaan beseffen. Ik begin de dag met alles in Gods hand te leggen, pas daarna ga ik naar de spiegel.”

2 Waar en hoe komt u tot rust?

„In de eerste plaats door de gang naar de kerk. De zondag vind ik een groot geschenk, waar we heel zuinig op moeten zijn. Je neemt dan afstand van de hectiek van elke dag, om de blik te richten op je gezin, de mensen om je heen en vooral de Heere God. Wij zijn lid van de Sint-Jansgemeente. Alleen het zitten in de Sint-Jan, waar zo veel generaties voor jou samenkwamen, is al bijzonder. Het onderstreept Gods trouw. Als meisje kerkte ik er ook en zat ik vaak naar de gebrandschilderde ramen te kijken. Vooral de afbeelding van Jona die uit de vis stapt, intrigeerde me. Het leuke is dat onze kinderen er nu naar zitten te kijken. Ook het samen zingen blijf ik bijzonder vinden. De uitspraak dat zingen twee keer bidden is, kan ik beamen.

„„Alleen het zitten in de Sint-Jan, waar zo veel generaties voor jou samenkwamen, is al bijzonder”” - Mirjam Bikker, partijleider ChristenUnie

Doordeweeks is het gezamenlijke ontbijt een rustmoment. Ik begin de dag met het lezen van een stukje uit de Bijbel, gebed en het beluisteren van de podcast ”Eerst dit”, een korte overdenking.”

3 Wat vindt u belangrijk in uw vakantie?

„Lekker uitrusten en voor een langere tijd als gezin gezamenlijk optrekken. We gaan meestal kamperen. Ook de kinderen genieten daarvan. Buiten leven, veel spelen, weinig schermpjes en ander digitaal gedoe. Belangrijk is voor ons dat we een goede tijd hebben met elkaar, en dat de kinderen het naar hun zin hebben. Daar heb je geen bijzondere dingen voor nodig. Is er een beekje bij de camping waar ze met stenen dammetjes kunnen bouwen, dan is het al goed. Door de toegenomen wisselvalligheid van het weer bepalen we pas laat waar we naartoe gaan. Ik ben niet bang voor een regenbui, maar het is niet de bedoeling dat we de tent alleen vanbinnen zien. De Alpen houden voor mij iets bijzonders. In mijn jeugd ging ik al naar Zwitserland; mijn ouders hadden daar vrienden. De bergen bepalen je bij de grootheid van Gods schepping en je eigen nietigheid.

Een onontbeerlijk attribuut voor de vakantie is de vouwwagen. We hebben jaren in een tent geslapen, maar de overstap naar de vouwwagen beviel bijzonder goed. Je kunt ook wat meer spullen meenemen. Koken doen we met een keukentje dat je buiten kunt zetten. Daarachter zijn mijn man of ik aan het rommelen, net wie er zin in koken heeft. Meestal maken we de gebruikelijke campingpasta’s. Ik ben niet van het eindeloze barbecueën, maar van makkelijk en gezond. Liefst met lokale producten en groenten.”

„„De bergen bepalen je bij de grootheid van Gods schepping en je eigen nietigheid”” - Mirjam Bikker, partijleider ChristenUnie

4 Welk boek ligt er momenteel op uw nachtkastje?

„Ik lees altijd meerdere boeken tegelijk. Nu ben ik bezig met een boekje van Margriet van der Kooi: ”Goedheid voor het oprapen”. Ze geeft daarin lessen die ze opdeed in haar ziekenhuispastoraat. Geregeld pak ik Psalm 107 erbij; dat is een psalm over Gods goedheid, die ons in alle omstandigheden staande houdt. Daarnaast ben ik beroepsmatig ”Hoe migratie echt werkt” van Hein de Haas aan het lezen. Het derde boek waarin ik bezig ben, is ”Oproep tot omkeer” van Wim Dekker. Dat vind ik prachtig. Het laat zien hoe we leven en hoezeer bekering nodig is, persoonlijk en als samenleving.

Ik ben altijd een lezer geweest. Van Moordrecht verhuisden we naar Nunspeet; dat was voor mij fantastisch. Er ging een nieuwe bieb voor me open, met meer christelijke boeken, waaronder die van M. Kanis over Israël en de Snuf-serie van Piet Prins. Fantastisch. Tegenwoordig lees ik vooral non-fictie. Literatuur, zoals de boeken van Marilynne Robinson, bewaar ik voor de zomervakantie, om even in andere schoenen te stappen. Je hebt er ook een bepaalde snelheid van lezen voor nodig. Die heb ik niet in een volle politieke week.

Mirjam Bikker. beeld Cees van der Wal

Mirjam Bikker. beeld Cees van der Wal

Mirjam Bikker. beeld Cees van der Wal

Mirjam Bikker. beeld Cees van der Wal

Mirjam Bikker. beeld Cees van der Wal

Mirjam Bikker. beeld Cees van der wal

Een auteur die echt een stempel op me heeft gezet, is Augustinus. Zijn ”Belijdenissen” kreeg ik ooit van mijn opa, toen ik student was. Dat boek heeft me sterk geraakt. De wijze waarop Augustinus zijn weg gaat en daar eerlijk over schrijft, de diepe noties die hij neerlegt over wie de mens is in het licht van Gods grootheid en glorie, zijn beschouwen van de wereld om hem heen. „Wij zijn de tijden”, schrijft hij ergens. Zoals de mensen zijn, zo zullen de tijden zijn. Na zo’n teleurstellende verkiezingsuitslag als de laatste greep ik weer naar zijn boek ”De Stad Gods”. Augustinus schreef het in een tijd waarin het Romeinse Rijk ten onder ging, maar de kerk bleef bewaard bij en door Christus. Dat heeft ons veel te zeggen in de huidige westerse wereld met zijn decadentie en zelfgerichtheid.

In mijn CSFR-jaren heb ik ook veel van A.A. Van Ruler gelezen. Een ander die een stempel op me zette, is Bonhoeffer, door de keuzes die hij maakte in een volstrekt seculiere tijd en zijn spreken over de diepte van genade. Hij brengt je bij de kern van het christelijk geloof. Ik lees graag boeken die zicht geven op wat er in onze tijd gebeurt en hoe die gebeurtenissen zich verhouden tot het Evangelie. Om zo voluit Evangeliebelijder te kunnen zijn, met woorden van Groen van Prinsterer, man van het Reveil. Dat is een beweging waarmee ik me sterk verbonden weet. Af en toe mag ik voorgaan in de residentiepauzedienst in de Waalse Kerk in Den Haag, de kerk van Groen. Dan gaan mijn gedachten altijd even terug naar de mannen van het Reveil, voorbeelden uit het verleden met een gedachtegoed dat je vruchtbaar moet zien te maken voor het denken en doen in het heden.”

5 Met welke persoon uit heden of verleden zou u weleens (hebben) willen praten?

„Mijn opa Bikker. Die heb ik amper gekend. Als melkboer in Rotterdam en vader van zeven kinderen stond hij in het volle leven. Hij was ouderling en gemeenteraadslid voor de SGP. Welke keuzes maakte hij destijds en hoe kwam hij daartoe? Daarover had ik graag met hem gesproken. We kunnen bezig zijn met wat ons terneerdrukt, maar de generaties vóór ons hadden het ook niet gemakkelijk.

Gaat het om iemand uit het heden, dan kom ik bij Angela Merkel. Met haar zou ik het willen hebben over de vraag hoe ze als gelovige vrouw terugkijkt op de vaak moeilijke beslissingen die ze moest nemen. En hoe ze de huidige ontwikkelingen in een verhardend Europa beoordeelt. Alleen haar levensgeschiedenis vind ik al bijzonder. Haar vader was predikant in Oost-Duitsland in een tijd dat de kerk nog net werd getolereerd. Zij koos ervoor om politiek actief te worden voor de CDU en zo het land te dienen, door vele stormen heen. In die weg kreeg ze een belangrijke positie in een politiek landschap tussen veel mensen die vol waren van ik-gerichte politiek. Zij zocht het goede voor het geheel van Duitsland en Europa. Dat vroeg soms om compromissen die pijn deden. Ik ben benieuwd hoe ze daar nu naar kijkt, en hoe ze terugblikt op haar verwelkomen van Syrische vluchtelingen onder de bekend geworden slogan ”Wir schaffen das”. Ik wil me niet met haar vergelijken, maar ik herken dilemma’s waarvoor ze zich geplaatst zag.”

„„Ik wil me niet vergelijken met Angela Merkel, maar ik herken dilemma’s waarvoor ze zich geplaatst zag”” - Mirjam Bikker, partijleider ChristenUnie

6 Waar luistert u naar?

„Het meest naar de kinderen die muziekles krijgen en hun stukken voor de volgende keer oefenen. Daarnaast mag ik graag naar Bach luisteren. Aan de hand van zijn cantates probeer ik het kerkelijk jaar wat te volgen. Elke zaterdag- of zondagavond beluister ik een cantate, een preek op zichzelf. Daarbuiten heb ik een vrij brede smaak. Met de kinderen luister ik soms naar een cd van Sela, bij een oude oma naar ”Nederland zingt”, maar mijn hart ligt bij de klassieke muziek. Uiteindelijk kom ik uit bij Bach. Zijn werk blijft voor mij het hoogtepunt. We zijn in de Sint-Jan ook zeer verwend met onze stadsorganist, Gerben Budding.

Af en toe beluister ik een podcast. Door mijn werk, met veel praten en luisteren, kan ik er maximaal één per week bij hebben, afgezien van ”Eerst dit”. Als ik naar een podcast luister, is dat er een die bij voorkeur niet over politiek gaat.”

7 Wat is de missie van uw leven?

„Die vraag vind ik te veel naar mezelf gericht. Ons doel is God grootmaken vanwege al Zijn daden en getuigen van Zijn trouw. Daartoe zijn we geschapen. Daarom is het zo belangrijk dat je je hart telkens tot Hem keert. Dan zie je temeer de imperfecties in je eigen leven. Dat maakt me voorzichtig in het spreken over míjn missie. Ik probeer mijn Heer te volgen, dat gaat met vallen en opstaan. Het is een kunst van beginners, in ieder geval in mijn eigen leven. We kunnen elkaar daarin wel aansporen, juist in deze tijd, waarin zo weinig mensen de troost van het Evangelie en de genade kennen. Je ziet om je heen wat een genadeloze tijd doet. Mensen verharden, ontzettend veel jongeren zitten in de knel, lege harten worden op een verkeerde manier vervuld. Ik hoop dat wij kunnen laten zien waar echte troost is te vinden.”

8 Welke Bijbeltekst betekent veel voor u?

„In mijn studententijd ben ik sterk bepaald bij een tekst uit de Romeinenbrief: Word vernieuwd in uw denken. Bij de start van mijn politieke leven, in Utrecht, zat ik met ds. Wim Rietkerk in de fractie. We hielden toen Bijbelstudies over de stad. Jeremia schrijft aan de ballingen in Babel: „Bid voor de vrede van de stad, want in haar vrede zal ook uw vrede gelegen zijn.” De Heere God dienen in ballingschap is voluit aanwezig zijn op de plek waar je geplaatst bent, met een biddend hart. Dat is bepalend geworden voor mijn politieke denken. En dan is er mijn belijdenistekst, uit Psalm 27: „Hij plaatst mij op een rots ten dage van het kwaad.” Die rots is de Heere Jezus, het fundament van mijn leven.”

9 Terugkijkend op de voorbije jaren: wat was een diepte- en wat een hoogtepunt?

„Een politiek dieptepunt was de opgetogen stemming in de Kamer vanwege de verruiming van de abortuswetgeving, na een debat waarin ik voor de CU sprak als woordvoerder medische ethiek. Die sfeer liet zien hoe we er aan toe zijn als land. Een ander dieptepunt was het overlijden van senator Peter Ester, een wijze man, met wie ik nauw optrok.

„„Het is belangrijk dat we echt de tijd nemen om met onze kinderen te spreken over de wezenlijke zaken van het leven”” - Mirjam Bikker, partijleider ChristenUnie

Als ik één hoogtepunt moet noemen, is dat het mooie gesprek dat we als gezin hadden tijdens een vakantie. Er zijn ook politieke hoogtepunten geweest, maar zo’n gesprek met je kinderen is van een andere orde. Je bidt dat het iets nalaat, vanuit het verlangen dat ze blijven geloven en Jezus leren kennen. Het is belangrijk dat we echt de tijd nemen om met onze kinderen te spreken over de wezenlijke zaken van het leven op momenten dat ze er open voor staan.”

10 Hoe kijkt u naar de toekomst?

„Het is mijn verlangen dat ook de nieuwe generatie christenen woorden en wegen vindt om deze samenleving te dienen, in afhankelijkheid van God. Daar hoop ik nog wat aan bij te kunnen dragen, in de wetenschap dat de toekomst in Gods handen ligt. Ons is voorzegd dat deze wereld door zware tijden heen zal gaan voordat Zijn Koninkrijk komt, maar eens zullen alle tranen van de ogen worden gewist. Soms wandel ik over de begraafplaats in onze stad, dan ervaar ik dat nog sterker. „Alles gaat voorbij, maar Uw wereld niet.” Dat geeft een diepe troost. Uiteindelijk ben ik een mens van de hoop.”