Aan het ene eind van de Havenweg torent de industrie van het Sloegebied –de havens van Vlissingen– boven de dijk uit. Aan het andere einde is het torentje van de hervormde Bethelkerk te zien. Protestantse gemeente Het Vierhuis, ontstaan door fusie van Nieuwdorp, Lewedorp, ’s-Heer Arendskerke en Borssele, houdt er eens in de vier weken een dienst. De gereformeerde kerk is omgebouwd tot vijf appartementen.

Halverwege de Havenweg staat het enige andere kerkgebouw van het dorp: dat van de gereformeerde gemeente. In 2015 werd een uitbreidingsplan goedgekeurd, maar toen kreeg de gemeente na 95 jaar voor het eerst een predikant en moest eerst een pastorie worden gebouwd. In 2020 kwam het plan weer uit de ijskast. De kerk uit 1921, uitgebreid in 1988, werd te klein en had ook maar één zaaltje. „Eind 2023 telde de gemeente 374 leden. We hebben nogal wat jonge gezinnen, en de woningbouw trekt mensen van buitenaf”, zegt diaken J.J. van Gurp. Hij is voorzitter van de bouwcommissie, organist S.A. van Gurp secretaris. Uiteindelijk werd besloten tot nieuwbouw.

Vleermuizen

De Pniëlkerk is „een doeltreffend gebouw, met een klassieke uitstraling”. Achter de hoofdingang ligt een ruime hal. Links zijn toiletten, een keuken, bergruimten en de deuren naar de kerkzaal. Rechts twee zalen, die bij elkaar én bij de kerkruimte kunnen worden gevoegd. Daar kunnen 117 mensen zitten terwijl ze de kansel nog steeds kunnen zien.

Boven zijn er een grote galerij –die voorlopig leeg blijft–, twee zalen –een ervan wordt bibliotheek– en een forse ruimte voor de technische installaties. Daarboven is een zolderruimte.

De oude kerk telde zo’n 240 zitplaatsen, de nieuwe 335. Terwijl oom en neef Van Gurp het gebouw laten zien, wordt de preekstoel in elkaar gezet. Het trapje ligt nog op de grond. Een van de twee digitale psalmborden kreeg zojuist een houten omlijsting. „Veel mooier; minder kil”, vindt een bouwvakker.

In oktober komt het nieuwe orgel, aangepast door orgelbouwer Nijsse uit Oud-Sabbinge: een kas van Knipscheer uit 1818, binnenwerk van Verschueren uit 1960 en extra pijpwerk, ook van Verschueren.

De zolder boven de consistoriekamer is gedeeltelijk ingericht als verblijfkamer voor vleermuizen. „We moesten hiervoor ruimte reserveren met daarin kraamkasten en in de achtergevel gleuven maken waar de vleermuizen naar binnen kunnen. In de zijgevel zitten ook openingen, met in de spouw nestkasten voor de gierzwaluwen. Het zijn ecologie-eisen van de burgerlijke gemeente. De jeugdverenigingen brachten er 4000 euro voor bijeen.” Op het dak liggen 96 zonnepanelen.

Museum

De kerk kocht een aangrenzend perceel, waar nu nog loodsen staan. Daar komen parkeerplaatsen, langs de weg die wordt aangelegd. Achter de kerk worden mogelijk huizen gebouwd.

De verenigingen vergaderden het afgelopen jaar in de vier zalen boven het kantoor van uienhandel MSP. Een loods bij het Bevrijdingsmuseum mocht ook gratis worden gebruikt. Er staat een vliegtuig in, en een amfibievoertuig, maar die zijn door bouwhekken met zwart doek aan het zicht onttrokken. In de rest van de ruimte werden de preekstoel en de banken uit de oude kerk neergezet. Een keet deed dienst als consistoriekamer, maar bij de belijdenisdienst kon de kerkenraad met de catechisanten in het grotere restaurant terecht.

Nieuws in beeld

Vooraanzicht. beeld Dirk-Jan Gjeltema

Doopvont, katheder en kerkenraadsbanken. beeld Dirk-Jan Gjeltema

Lessenaar; ”het bordje”, op z’n Zeeuws.

De orgelgalerij blijft tot oktober leeg. beeld Dirk-Jan Gjeltema

De galerij is reserveruimte, vooralsnog zonder stoelen of banken. beeld Dirk-Jan Gjeltema

Klapbanken. beeld Dirk-Jan Gjeltema

Nieuw bedehuis op Zuid-Beveland. beeld Dirk-Jan Gjeltema

Geopend Woord. beeld Dirk-Jan Gjeltema