Even dacht ik dat ze het symbolisch bedoelde, maar ze weidde uit over het feit dat er daadwerkelijk zoiets bestaat als een ”gebrokenhartsyndroom” en dat recent medisch onderzoek in Israël voor het eerst een verband heeft gelegd tussen het syndroom en nationaal trauma.

Het gebrokenhartsyndroom, ook bekend als Takotsubocardiomyopathie, is een zeldzame ziekte die kan worden veroorzaakt door ernstige stress of emotionele problemen. Het syndroom leidt tot een verzwakking van de belangrijkste pompkamer van het hart. De daaruit voortkomende symptomen kunnen op een hartaanval lijken en tot ernstige en levensbedreigende complicaties leiden. Beschrijvingen van het ontstaan van het ziektebeeld cirkelen tot op heden vrijwel altijd rondom persoonlijke crises in de directe omgeving van de patiënt.

In Israël werden sinds 7 oktober 2023 dubbel zoveel diagnoses van het gebrokenhartsyndroom gesteld als in diezelfde periode een jaar terug. Dit, en de forse stijging (plus 66 procent) van het aantal ernstige gevallen onder de gediagnosticeerden, leidde tot het vermoeden dat er een verband is tussen de collectieve psychologische stress van de huidige oorlog tussen Hamas en Israël, en de toename van het syndroom in de breedte van de Israëlische samenleving.

Omdat er in de professionele literatuur geen enkele beschrijving van het syndroom na nationaal trauma gevonden werd, namen twee gerenommeerde Israëlische cardiologen het vraagstuk onder de loep: professor Eli Lev –lev betekent hart, wat een treffende achternaam voor een cardioloog– en dr. Yuhavl Kahila.

Kahila en Lev verzamelden bewust data vanuit het hele land en niet slechts vanuit Zuid-Israël, waar de directe impact van 7 oktober het heftigst was. Op basis van de verzamelde gegevens concludeerde het onderzoeksteam dat zowel directbetrokkenen –denk aan familieleden, vrienden en kennissen van gegijzelden en slachtoffers– als niet-directbetrokkenen in de laatste maanden extra vaak gediagnosticeerd werden. Een verband met nationaal trauma bleek onmiskenbaar aanwezig. De onderzoeksresultaten werden begin juni gepresenteerd op de conferentie van de Israel Cardiological Association.

Hoewel er bij ‘onze’ Eddie geen verliezen of groot trauma in zijn directe leven waren, vrat de langdurige stress over zijn in Gaza vechtende zoon hem letterlijk op. Met hem ervaren vele inwoners in Israël stress en trauma, leidend tot een overvloed aan ziektebeelden. Zolang de oorlog nog een open einde heeft, wordt grondige verwerking helaas belemmerd en blijft de hoeveelheid diagnoses stijgen.

Onze correspondente in Israël, Jeannette Gabay-Schoonderwoerd, houdt een dagboek bij vanuit haar woonplaats Afik, in het noorden van Israël. Deel 66.