Musicus Johan van Oeveren gaat met Revius door het kerkelijk jaar
Jacobus Revius werd vooral bekend met zijn sonnet ”'t En zijn de Joden niet, Heer Jesu, die U kruisten.” De predikant dichtte echter meer. Musicus Johan van Oeveren heeft zich intensief met Revius’ oeuvre beziggehouden.
Wie was Revius ook alweer?
„Revius (1586-1658) was predikant in Deventer, waar hij een druk bestaan leidde. Naast zijn predikantschap was hij onder meer regent van het Statencollege in Leiden, streed hij tegen de remonstranten en was hij door de Dordtse Synode aangesteld als revisor van het Oude Testament van de Statenvertaling. Daarnaast schreef hij veel liederen en gedichten. Zo verscheen er van zijn hand onder andere de bundel ”Over-Ysselsche sangen” en dichtte hij een eigen psalmberijming.”
Samen met Jacobus Verheul uit Benthuizen startte u een project over Revius. Wat houdt dat project precies in?
„Verheul hield zich al langer bezig met het werk van Revius en hij wilde dat graag verder onder de aandacht brengen. We verzamelden alle liederen en gedichten van Revius die betrekking hebben op het kerkelijk jaar. In het werk van de Deventer predikant komen alle christelijke feestdagen aan bod. Zo is er een lied over de aanzegging van Jezus’ geboorte bij Maria, zijn er gezangen over Jezus’ omwandeling op aarde en Zijn lijdenstijd en is er een gedicht over Pinksteren.
Sommige gezangen hebben een bekende wijs, maar er zijn ook liederen met een moeilijke melodie. Daarom heb ik ook zelf een aantal melodieën gecomponeerd. Solisten en een koor hebben de compositie uitgevoerd. Samen met een pastoraal werker heb ik de gedichten gedeclameerd. De opname daarvan wordt vrijdag in de Dorpskerk van Woubrugge gepresenteerd. Ds. Wim de Bruin, predikant van de Dorpskerk in Bleiswijk, geeft op die avond een toelichting op een aantal teksten van Revius. Ook zullen er een paar liederen van deze dominee-dichter gezongen worden die in het Liedboek voor de Kerken uit 1973 staan.”
Waarom is er gekozen voor een opname in plaats van een uitvoering?
„Het werk van Revius is niet zo bekend en daarom is het nodig om mensen eerst te enthousiasmeren voor zijn oeuvre. We geven hiermee een kant-en-klaar product uit in de hoop dat er genoeg interesse komt om vervolgens ook uitvoeringen te gaan geven.”
Wat kenmerkt het werk van Revius?
„Hij was echt een woordkunstenaar. Zijn teksten zijn prachtig, maar omdat ze in het Oudnederlands geschreven zijn, zijn ze niet altijd even goed leesbaar. De sopraan die betrokken is bij de uitvoering —ze is zelf niet christelijk— merkte op verrast te zijn door de schitterende teksten. Ze gaf zelfs aan dat ze van Revius’ werk is gaan houden.
Revius’ talent lag vooral in het dichten; hij was geen musicus. Daarom maakte hij ook gebruik van bestaande melodieën.”
„De sopraan —ze is zelf niet christelijk— merkte op verrast te zijn door de schitterende teksten ” - Johan van Oeveren, musicus
U hield zich intensief met Revius’ werk bezig. Wat viel u daarin op?
„Bij het zoeken naar de juiste muziek kruip je als het ware in de huid van de dichter en krijg je inzicht in hoe hij gedacht moet hebben. Opvallend is dat Revius bij sommige teksten een wereldse melodie koos. Bijvoorbeeld bij een lied over de besnijding van de Heere Jezus. Het is een ernstige tekst, maar toch gebruikt hij daarvoor een wereldse wijs.
In zijn bundel ”Over-Ysselsche sangen en dichten” ontdekte ik tweespraken die prachtig te omlijsten zijn met muziek. Revius’ teksten zijn heel puur en hebben daardoor een enorme zeggingskracht.”
Johan van Oeveren over zijn Reviusproject