Een paar muisklikken en de woorden van Genesis 1 klinken door de kamer. Wie op het internet zoekt naar een audiobijbel, krijgt tal van mogelijkheden voorgeschoteld. Statenvertaling, Nieuwe Bijbelvertaling, Bijbel in gewone taal. Ingesproken door een man of juist door een vrouw.

Waar voorheen audiobijbels vooral beluisterd werden door ouderen of door mensen met een visuele beperking, zijn het tegenwoordig juist millennials, mensen tussen de twintig en veertig jaar, die naar de ingesproken Schrift luisteren, merkt Jaap Groen op. Groen is werkzaam bij het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap (NBG) als hoofd digitaal en hij ziet het aantal gebruikers van de luisterbijbel sinds 2023 een hoge vlucht nemen. „Vorig jaar waren er 50 procent meer luisteraars dan in het jaar daarvoor. En dit jaar zien we al een stijging van 88 procent ten opzichte van het voorgaande jaar.”

Het NBG biedt de audiobijbel in verschillende vertalingen aan. Ook heeft de organisatie een podcast waarbij in één jaar tijd de Bijbel wordt doorgegaan. Een van de best scorende podcasts van het NBG, aldus Groen.

„Het audiogebruik neemt overal toe en dus ook als het de Bijbel aangaat”” - Jaap Groen, hoofd digitaal NBG

Ontlezing

Waarom is de luisterbijbel zo in trek? Volgens Groen heeft dat alles te maken met de huidige tijdgeest. „Boeken zijn minder populair, terwijl podcasts en filmpjes het goed doen. Het audiogebruik neemt overal toe en dus ook als het de Bijbel aangaat. Daarnaast kun je een audiobijbel op allerlei momenten beluisteren. Onderweg in de trein, thuis op de bank of –zoals we ook weleens vernemen– ’s avonds op bed. Luisteraars geven aan dat zij zich dan beter kunnen concentreren.”

Hoe heilzaam is het om de Schrift via oortjes of speakers tot je te laten komen? Volgens Groen moet er dan vooral gekeken worden naar het doel waarmee de Schrift erbij gepakt wordt. „Wil je een Bijbelstudie doen, dan sla je een papieren versie open, maar als je een kleine passage tot je wilt nemen, dan kan dat ook al luisterend. Dat doet iets anders met je dan stil voor jezelf lezen. Je gebruikt andere zintuigen, waardoor het gedeelte andere gedachten bij je oproept.”

Evenals het NBG biedt ook de Gereformeerde Bijbelstichting (GBS) een audiobijbel aan. Een woordvoerder van de in Leerdam gevestigde organisatie geeft echter aan geen gegevens te hebben over het gebruik van de luisterbijbel.

Uitkomst

Ook zendingsorganisaties maken regelmatig gebruik van audiobijbels. Zo voorziet de organisatie Bible League wereldwijd kerken van Bijbels, studiemateriaal en trainingen. „Laaggeletterden, analfabeten en slechtzienden krijgen een luisterbijbel”, vertelt Rick van Heusden, directeur van Bible League Nederland. „Wij werken in gebieden waar de taal niet op schrift is gesteld, waardoor het een lang proces is voordat je een geschreven Bijbel hebt. Audiobijbels in een algemeen gesproken taal bieden dan uitkomst.”

Wereldwijd gaat de voorkeur volgens Van Heusden echter wel uit naar een geschreven Bijbel. „Bij jongere generaties gebruiken we daarom alfabetiseringscursussen. Voor ouderen is het lastig om het lezen nog onder de knie te krijgen. Voor hen zijn luisterbijbels ideaal.”

Bible League biedt de ingesproken Schrift aan op een apparaatje. „Er zijn ook apps, maar niet iedereen heeft een smartphone of toegang tot het internet.”

„Wij werken in gebieden waar de taal niet op schrift is gesteld” ” - Rick van Heusden, directeur Bible League Nederland

Oude technieken

Dan is er nóg een voordeel van de audiobijbel: die kan in grote aantallen over grenzen gesmokkeld worden van landen waarin de Bijbel een verboden boek is. „Vroeger nam je een koffer vol Bijbels mee, nu kun je veel meer usb-sticks of mp3-spelers met daarop de ingesproken Schrift in je bagage verbergen”, vertelt André van Grol, directeur van SDOK (Stichting De Ondergrondse Kerk). Hij ziet de vraag naar Bijbels in veel landen toenemen, terwijl het in een continent als Azië moeilijker wordt om christenen van het Woord te voorzien. Het kan daar gevaarlijk zijn om de Bijbel digitaal te lezen, omdat de overheid het online gedrag van haar burgers nauwlettend in de gaten houdt. „We vallen daarom terug op oude technieken, zoals usb-sticks en mp3-spelers”, legt Van Grol uit. „Ook zenden we het Woord weer uit via de kortegolfradio: een radio die niet gemakkelijk gestoord of getraceerd kan worden door de overheid.”

Douane

SDOK gebruikt naast usb-sticks en mp3-spelers ook QR-codes. Een organisatie zoals Citybijbels ontwikkelt deze codes, die gekoppeld zijn aan (audio)bijbels en naslagwerken. „De QR-code staat op een sleutelhanger, maar kan ook op een mok of een ander voorwerp geplaatst worden.”

„Vroeger nam je een koffer vol Bijbels mee, nu kun je veel meer usb-sticks of mp3-spelers met daarop de ingesproken Schrift in je bagage verbergen”” - André van Grol, directeur SDOK

Inmiddels zijn er door organisaties nieuwe devices ontwikkeld waarop audiobijbels te beluisteren zijn. Toch benut SDOK die mogelijkheden liever niet. „De douane herkent moderne apparatuur niet altijd en zal die daarom, wanneer deze wordt gevonden, extra onderzoeken. Mp3-spelers en usb-sticks zijn daarentegen veel gangbaarder en zullen daarom niet zo snel onder de loep genomen worden.”

Evangelisatiemateriaal

Dat audiobijbels daadwerkelijk in een behoefte voorzien, maakte Van Grol onlangs mee. In een land dat hij om veiligheidsredenen niet bij naam noemt, stapte hij in de auto van een voorganger. „De predikant had een usb-stick met daarop de ingesproken Bijbel in zijn auto zitten en zodra hij de motor startte, kwamen de woorden van de Schrift uit de speakers. Hij was begonnen bij Genesis en toen ik meereed, klonk het Johannesevangelie. De Bijbel is een verboden boek in het land waar deze voorganger woont, maar toch luistert hij ernaar als er mensen met hem meerijden. Zo gebruikt hij de audiobijbel als evangelisatiemateriaal.”