„We moeten meer out of the box gaan denken”, zei de manager. De vergadering knikte instemmend. Je buiten de bekende kaders begeven, openstaan voor verrassende ontwikkelingen, inspelen op nieuwe gezichtspunten en niet terugschrikken voor een creatieve aanpak – dat komt elke organisatie ten goede.

In een heel eigen zin geldt dit ook in het geloofsleven en bij het werk in Gods Koninkrijk. Een jeugdherinnering helpt mij om dit te beseffen. In mijn tienerjaren ging ik jaarlijks vanuit mijn woonplaats met een groot gezelschap in minstens drie bussen naar de zendingsdag van de Gereformeerde Zendings Bond in de bossen van Driebergen-Rijsenburg. Toen ik eens in een pauze tussen de toespraken door over het terrein wandelde, zag ik de in die tijd bekende ds. L. (Leendert) Vroegindeweij staan, in druk gesprek gewikkeld. Als luistervink ving ik op waar het over ging. Enkele ambtsdragers vroegen om advies voor het beroepingswerk in hun gemeente in Brabant, nu hun dominee was vertrokken. Vroegindeweij zei: „Bid God dat Hij de pastoor bekeert, dan krijg je een beste dominee.” Ik vroeg mij toen af of hij de vraagstellers wel serieus nam. Bij nader inzien deed hij dat juist wél, want hij gaf hun met zijn onverwachte antwoord een handreiking om dieper door te denken. Begin niet bij je eigen inzichten en berekeningen, maar verwacht het allereerst van de HEERE, die wonderen doet.

Diezelfde les krijgen we op veel plaatsen in de Bijbel. Zie bijvoorbeeld hoe de Heilige Geest werkt volgens het Bijbelboek Handelingen. Wanneer Hij het Evangelie vanuit Jeruzalem naar de einden van de aarde voortstuwt, gebeurt dat op een wonderlijke manier. „God moves in a mysterious way” (William Cowper). Zo wordt het vergoten bloed van Stefanus en Jakobus tot krachtig zaad van de kerk. De verdrukking in Jeruzalem zorgt ervoor dat de gelovigen overal verspreid worden en het Woord allerwegen verkondigen. Een briesende vervolger als Saulus van Tarsen wordt bekeerd tot vurige volgeling en onvermoeibare ambassadeur van Christus. Later leiden zijn arrestatie en zijn beroep op de keizer ertoe dat hij in Rome open huis kan houden voor de verkondiging van het Evangelie, „met alle vrijmoedigheid en ongehinderd” (Handelingen 28:31). En zo gaat het al twintig eeuwen door met de gang van het Woord door de wereld, met talloze verrassende ontwikkelingen tot op de dag van vandaag.

De hemelse regie doorbreekt steeds weer onze plannen en prognoses. Dat besef legt ons niet lam en sluit bijvoorbeeld zorgvuldig beleid van een kerkenraad of missionair beraad van een organisatie ook zeker niet uit. Maar het doet ons wel inzien dat onze strategieën ongedacht doorkruist worden door de wondere gang van de Geest. Dat stemt ons tot bescheidenheid. We moeten het niet verwachten van onze plannen en acties. Het ligt volledig in Gods hand op welke manier Hij onze inzet wil gebruiken.

Anderzijds betekent dit dat het geloof nooit te veel kan verwachten. Laten we biddend openstaan voor de verrassingen die God in petto heeft en bereid zijn daar creatief op in te spelen. De Geest waait immers waar Hij wil en God gaat Zijn ongekende gang. Alle reden dus om ”out of the box” te denken.

De auteur is emeritus hoogleraar gereformeerde spiritualiteit.