Klaagden in het recente verleden nogal wat kerken en goede doelen steen en been over intensieve bankcontroles, waarbij soms zelfs rekeningen werden opgezegd, vanaf eind vorig jaar zijn de regels versoepeld. Niet alle problemen blijken echter verleden tijd.
Een van de organisaties die allesbehalve tevreden zijn over de huidige gang van zaken is Kerk in Actie, een goededoelenorganisatie die uitgaat van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN). Directeur Jurjen de Groot klaagde begin deze week zijn nood bij demissionair minister van Financiën Van Weyenberg.
Volgens De Groot heeft de Wwft, de wet die is bedoeld om witwassen en financiering van terrorisme te voorkomen, veel negatieve bijeffecten. De betreffende wet verplicht banken om transacties te onderzoeken als er sprake is van geldstromen van en naar gebieden die door de overheid als risicovol worden beschouwd.
Daarbij gaat het niet alleen om landen als Noord-Korea en Rusland, maar ook om een groot aantal Afrikaanse en Zuid-Amerikaanse staten.
Kerken
In het verleden klaagden veel maatschappelijke instellingen en kerken over problemen met bankcontroles. Om die reden kwam de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB), waarbij alle grote banken zijn aangesloten, in september met een nieuwe leidraad voor haar leden. Die moeten op een ander manier omgaan met kerken, stichtingen en verenigingen, waaronder veel goededoelenorganisaties.
„Het huidige systeem is gebaseerd op wantrouwen” - Jurjen de Groot, directeur Kerk in Actie
In de nieuwe opzet gaan banken vaker letten op het risico dat bij de klanten verwacht kan worden. Er zal dus niet langer voor de zekerheid heel veel informatie worden opgevraagd, waardoor organisaties verdrinken in papierwerk. In plaats daarvan moet er, wanneer daar aanleiding voor is, gericht worden doorgevraagd. Op papier klinkt dat heel goed; in de praktijk blijken niet alle problemen te zijn opgelost.
De directeur van Kerk in Actie vindt het op zich positief dat er afspraken zijn gemaakt om de bestaande wet beter uitvoerbaar te maken. „Maar voor onze organisatie pakken die helaas negatief uit. Wij bieden hulp in veel zogenaamde hoogrisicolanden, en door de antiwitwaswet moeten we ontzettend veel moeite doen om geld naar onze relaties over te maken.”
Noodhulp
Volgens De Groot heeft dat tot gevolg dat geld veel later overgemaakt kan worden dan de bedoeling was. „Dat kan maanden duren. En soms kunnen we zelfs helemaal geen betalingen aan iemand doen.”
Volgens hem lijden „de goeden hier onder de kwaden”. De Groot: „Deze wet maakt ons werk onnodig moeilijk en erger: hij heeft nadelige gevolgen voor mensen die noodhulp nodig hebben. Die kunnen soms niet of niet snel genoeg geholpen worden.”
Ontzien
De Groot vindt dan ook dat erkende goededoelenorganisaties ontzien moeten worden: „Het huidige systeem is gebaseerd op wantrouwen, terwijl Kerk in Actie al dertig jaar een goede reputatie heeft op het gebied van noodhulp. Het is te bizar voor woorden dat hier totaal geen rekening mee wordt gehouden.”
Arnold van Willigen, financieel directeur van Woord en Daad, herkent de problemen die De Groot schetst. „Ook wij maken geld over naar organisaties in heel wat landen. En door de strenge regels levert dat regelmatig problemen op. Erg vervelend. Soms komen bedragen zelfs helemaal niet aan.”
Goede Doelen Nederland (GDN), de brancheorganisatie van de erkende goede doelen, geeft in een reactie aan dat nogal wat leden hinder van bankcontroles ondervinden. „Die raken hen in de dagelijkse praktijk.” Om die reden is GDN een onderzoek gestart om de aard en omvang van de moeilijkheden in kaart te brengen.
