De man die Fico zou hebben neergeschoten, is volgens de autoriteiten een eenling. De verdachte had geen extremistische politieke denkbeelden, zei minister van Binnenlandse Zaken Matús Sutaj-Estok donderdag tijdens een persconferentie na een overleg van de Slowaakse veiligheidsraad. Hij zou wel protesten tegen de regering hebben bijgewoond.

Fico werd woensdag door vier kogels getroffen. Vicepremier en minister van Defensie Robert Kalinák zei dat zijn toestand nog altijd ernstig is. De premier is wel buiten levensgevaar. Zijn herstel zal moeilijk zijn en tijd kosten.

Volgens Sutaj-Estok heeft de verdachte zelf erkend dat hij Fico heeft neergeschoten uit onvrede met diens beleid. De verdachte zou onder meer de opheffing van een kantoor van een speciale aanklager voor corruptie, het afbouwen van de steun aan Oekraïne en hervormingen bij de publieke omroep als motief genoemd hebben. Die maatregelen worden zowel binnen Slowakije als daarbuiten bekritiseerd omdat daardoor de onafhankelijkheid van de rechtsspraak en de journalistiek in gevaar komt.

De binnenlandminister haalde in zijn toespraak ook uit naar andere politici en de media die volgens hem de verdeeldheid in Slowakije voeden. De kabinetsleden omschreven de aanval op Fico als een aanval op de democratie.

Fico’s bondgenoot Peter Pellegrini, die vorige maand de presidentsverkiezingen won en nog officieel moet beginnen, zei kort met de premier te hebben gesproken. „Hij kan praten, maar alleen een paar zinnen en dan is hij erg moe door de medicatie die hij heeft."

In een reactie per telefoon noemt Attila Palcsó de aanslag op Fico een „schokkende gebeurtenis voor de hele samenleving”.  Palcsó is lid van de Reformed Christian Church in Slowakije (RCCS) en namens deze kerk verantwoordelijk voor de communicatie met het buitenland, maar spreekt op persoonlijke titel. Wel bracht de kerk een verklaring uit na de aanslag (zie ”Bidden voor herstel premier”).

Volgens Palcsó zijn christenen verdeeld over Fico en zijn beleid. Aangezien zo’n 70 procent van de Slowaken zich christen noemt, kan het volgens hem niet anders dan dat een aanzienlijk deel op de premier heeft gestemd. Fico, die in het verleden ook al het land leidde, won vorig jaar de verkiezingen door zich fel uit te spreken tegen de oorlog in Oekraïne.

Palcsó zegt het met de visie van Fico op dit conflict in het buurland van Slowakije eens te zijn. „Aan beide zijden vechten christenen en doden elkaar. In de vorige eeuw is dat te vaak gebeurd in Europa. In plaats van oorlog te voeren moeten de regeringen naar de onderhandelingstafel en een staakt-het-vuren afkondigen.”

In West-Europa wordt Fico populistisch genoemd, maar Palcsó is niet gelukkig met dit etiket. „Hij is onze democratisch gekozen leider, en dat moeten we accepteren.” Dat de premier op de hand van de Russische president Vladimir Poetin zou zijn, is een misverstand, oordeelt Palcsó. „Politici hebben geen vrienden, wel belangen. Fico ziet vanwege de slechte ervaringen die Slowaken hebben met het vechten tegen de sovjets in dat oorlog niets oplost.”