Dat blijkt uit het jaarverslag over 2023 van de Amerikaanse commissie voor internationale godsdienstvrijheid (Uscirf), dat deze week werd gepubliceerd. De commissie noemt de ontwikkeling „verontrustend”.

Joden kregen collectief de schuld van de acties van de Israëlische regering en moslims van de acties van Hamas, stelt Uscirf. Dit resulteerde in onder meer de vernieling van Joodse begraafplaatsen in Oostenrijk, Portugal, Spanje en Frankrijk. In Frankrijk werden woningen van Joden met davidssterren gebrandmerkt, Joodse scholen in Groot-Brittannië werden beklad met rode verf.

Verder waren er antisemitische incidenten in Tunesië en in de Russische regio Noord-Kaukasus. Onbekenden staken daar in Naltsjik een Joods cultureel centrum in aanbouw in brand en schreven ”Dood aan de Joden” op de muren. De luchthaven van Machatsjkala, de hoofdstad van de Russische republiek Dagestan, werd in oktober vorig jaar bestormd door een woedende menigte die antisemitische leuzen schreeuwde en op zoek ging naar Joden, na valse berichten dat een vliegtuig uit Israël was geland.

Ook moslims ondervonden toenemende haat, vooral gericht tegen moskeeën en tegen vrouwen die hoofddoeken dragen.

Positieve ontwikkeling is volgens de commissie dat verschillende Europese landen zich vorig jaar hebben ingezet om antisemitisme en moslimhaat aan te pakken. Zo nam zowel Bulgarije als Spanje een nationaal actieplan aan om antisemitisme te bestrijden. Portugal benoemde een nationaal coördinator voor de aanpak van antisemitisme en tot bevordering van het Joodse leven. De EU stelde een coördinator aan die zich richt op de voorkoming van moslimhaat.

In het rapport wordt aanbevolen om twaalf landen die in 2023 door het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken werden aangewezen als „van bijzondere zorg” in 2024 opnieuw op de lijst te plaatsen, waaronder China en Rusland. Het rapport van dit jaar voegt daar vijf nieuwe landen aan toe: Afghanistan, Azerbeidzjan, Nigeria, Vietnam en India.

Abortuskliniek

Als het gaat om Europa maakt de commissie zich vooral zorgen om regeringen die individuen aanpakten vanwege een religieuze uiting. In Engeland werd Isabel Vaughan-Spruce gearresteerd omdat ze in stilte bad bij een abortuskliniek. In Finland werd de Finse politica Päivi Räsänen vrijgesproken van smaad tegen homoseksuelen, maar overweegt de aanklager een hoger beroep. Frankrijk nam vorig jaar een wet aan die de autoriteiten meer bevoegdheden geeft om sekten aan te pakken.

Verschillende landen in de Europese Unie handhaafden beperkingen op religieuze hoofdbedekkingen, zoals het Joodse keppeltje en de islamitische hidjab, en verboden op ritueel slachten. Een positieve ontwikkeling is dat de Finse regering dit jaar pogingen om ritueel slachten te verbieden heeft afgewezen, aldus het jaarverslag.

Politiebureaus

Steeds meer landen wereldwijd maken zich volgens Uscirf schuldig aan transnationale repressie. Hierbij proberen regeringen door middel van intimidatie en geweld om religieuze en etnische minderheden in het buitenland het zwijgen op te leggen.

China spant daarin de kroon, stelt het rapport. Dat land richtte zich op Oeigoeren, Tibetanen, protestantse christenen en de spirituele Falun Gong-beoefenaars in landen als de Verenigde Staten, Japan, Zuid-Korea en Thailand. Het land beheert meer dan honderd politiebureaus in ten minste 53 landen.

Het rapport schenkt speciale aandacht aan het feit dat het vorig jaar 25 jaar geleden is dat de International Religious Freedom Act (IRFA) in werking trad. Deze wet uit 1998 verklaart ondubbelzinnig dat het beleid van de VS is om „schendingen te veroordelen” en zich „onwrikbaar in te zetten” voor geloofsvrijheid. Het ministerie van Buitenlandse Zaken is verplicht om jaarlijks alle landen daarop te beoordelen. De Uscirf ziet op dat beleid toe.

De wet heeft helaas niet geleid tot een grotere godsdienstvrijheid wereldwijd, stelt Uscirf-voorzitter Abraham Cooper. „Vijfentwintig jaar na de invoering van de IRFA kunnen veel individuen en gemeenschappen over de hele wereld nog steeds niet vrijelijk hun geloof of overtuiging belijden. De verslechterende omstandigheden in veel landen ontmoedigen ons.”

Propaganda

India veroordeelde donderdag het jaarverslag van de Amerikanen omdat het land daarin wordt aangewezen als land van bijzondere zorg.

Woordvoerder Randhir Jaiswal van het Indiase ministerie van Buitenlandse Zaken noemde het rapport tijdens een persconferentie „propaganda over India”.