Leven in een slim huis is een van de domste dingen die je kunt doen. Het lijkt prachtig: alles gaat automatisch goed. Althans, volgens de ronkende reclameteksten. Je stelt gewoon je comfortvoorkeuren in en de technische installaties verwennen je voortdurend. Altijd een gerieflijke temperatuur in huis, frisse lucht, sfeervolle verlichting, prettige muziek, informatieve grootbeeldschermen en een waakzame beveiliging tegen gevaren als brand en inbraak. Met een mobieltje in de hand kun je alles vanuit je luie stoel regelen en aanpassen naar wens. Of nog luxer: met spraaksturing zeg je gewoon wat er moet gebeuren. Want dat is een typisch kenmerk van een slim huis: de muren hebben oren.

Allemaal mooi en aardig natuurlijk, maar hoe kom je aan zo’n intelligente residentie? Alleen al het verwerven van een huis, hoe dom ook, is tegenwoordig een uitputtingsslag. En ben je dan eenmaal onder dak, dan is er meestal niet veel geld meer beschikbaar voor verslimming van de woning. Hoogstens krijg je nog wat extra hypotheekgeld voor energiebesparende zaken als zonnepanelen of een warmtepomp. Die leveren immers winst op. Maar let er wel op dat die dan niet wordt ingepikt door de bank, het energiebedrijf en de installateur. Want net als de leveranciers van slimme huissystemen gaan ze liefst zo ver met het ontzorgen van de klant, dat die zich zelfs geen zorgen meer hoeft te maken over de besteding van zijn overtollige geld. De verkopers van intelligente installaties doen dat heel handig: ze laten je een fors bedrag betalen bij aanschaf en daarna per maand een geniepig stijgend abonnementstarief voor onderhoud en updates. Mensen met een slim huis moeten dus veel inkomsten verwerven, maar ze kunnen dan wel vanaf hun werk zien hoe comfortabel hun woning is.

In huis zelf blijkt het effect van alle slimmigheden toch wat minder aangenaam. Het hele jaar door een onverminderd gerieflijke temperatuur verzwakt de lichamelijke conditie. Verslimming van het verblijf leidt zo tot verslapping van het lijf. Frisse lucht is gezond, maar dan moet je wel regelmatig de filters vervangen want dat gebeurt niet automatisch. Sfeervolle verlichting en prettige muziek aanpassen aan je stemming is even leuk, totdat je kinderen ermee gaan spelen. Dan moet je zelf steeds weer eerst allerlei schermtabellen op vinkjes nazoeken om fatsoenlijk je bord eten te kunnen zien en zonder herrie leeg te eten. Erg logisch zijn die ICT-keuzemenu’s doorgaans niet, met allerlei doorkliklagen. Menig menuutje kost zo meer dan een minuutje.

Nog erger is het als apparaten met internet verbonden zijn. Allereerst om alles werkend te krijgen. Vaak heeft elk apparaat een eigen protocol, waarvoor je bij een specifieke website via een account met een niet te onthouden hoofdlettergevoelig wachtwoord van minimaal achttien karakters en via tweetrapsverificatie eerst een driver moet downloaden en daarna installeren en voorzien van een aparte beveiligingscode. Daarna kun je pas de instellingen programmeren, nadat je uit tien varianten met enig vernuft de juiste digitale handleiding op de servicepagina hebt gevonden, waarin volgens referenties van andere klanten toch nog enkele cruciale fouten staan. Lukt het uiteindelijk om het geheel voldoende werkend te krijgen, dan kan er na een halfjaar opeens toch weer van alles misgaan, omdat bij automatische updates netwerksoftware en besturingsprogramma’s bij applicaties zomaar functies gaan blokkeren ter bestrijding van hackers. En dan is er nog de privacy. Of beter gezegd: die is er dan niet meer. Niet alleen de muren hebben oren, maar ook Amerikanen en Chinezen. Met camera’s erbij laat je hen ook meegluren en meesturen.

Net als bij de slimme auto. De navigatie leidt je bij voorkeur via de brede weg. Steeds meer taken worden de bestuurder uit handen genomen. Met een touchscreen kun je nog wel van alles bedienen, maar echt handig blijkt dat niet. Naast vingers moet je daarbij ook je ogen gebruiken, waardoor andere zaken je ontgaan. Dan zijn druk- en draaischakelaars en pedalen toch sneller en veiliger te bedienen. Net zoals in huis: een lichtschakelaar blijft het gemakkelijkst en het goedkoopst. Laat techniek voor bedieningscomfort maar naar de knoppen gaan.

De auteur is adviserend ingenieur.