Een ferme handdruk, gevolgd door een vriendschappelijke omhelzing. Als koning Willem-Alexander zijn Spaanse collega Felipe ontmoet en begroet, is de goede band tussen de twee direct zichtbaar. Vorig jaar juni trokken beide koningen twee dagen met elkaar op. Willem-Alexander reisde naar Spanje, een reis die in het teken stond van verschillende waterstofprojecten. De staatshoofden bezochten onder meer de haven van Algeciras.

Tijdens een gezamenlijke lunch werd, met vertegenwoordigers van verschillende bedrijven, gevierd dat er al 375 jaar diplomatieke samenwerking bestaat tussen Spanje en Nederland. Willem-Alexander verwees in zijn toespraak naar de Tachtigjarige Oorlog: „Het is mooi dat twee landen die in een ver verleden in zo’n hevig conflict verwikkeld waren, nu zo’n hechte samenwerking hebben”, aldus de koning.

Bijzonder

Het is niet voor het eerst dat Felipe en Letizia in ons land zijn, want in 2014 brachten ze al een kennismakingsbezoek aan Nederland. Tien jaar na dato is het dus tijd voor een officieel staatsbezoek.

Koning Willem-Alexander en koningin Máxima zelf hebben in de afgelopen tien jaar nog geen staatsbezoek gebracht aan Spanje. Het zal dus de eerste keer zijn dat de twee echtparen elkaar op deze manier ontmoeten. Het is gebruikelijk dat de kortst zittende vorst van de twee eerst een bezoek brengt aan de vorst die langer op de troon zit. Willem-Alexander is ruim een jaar langer koning dan Felipe.

In 2001 was het laatste officiële staatsbezoek van Spanje aan Nederland. Op dat moment was Beatrix nog koningin van Nederland en ontving zij koning Juan Carlos en zijn vrouw, koningin Sofía, in Den Haag. Sindsdien zijn er geen officiële bezoeken meer tussen Nederland en Spanje geweest. Na 23 jaar is het aanstaande staatsbezoek dus een bijzonder moment.

Voorrang

Willem-Alexander en Felipe zijn leeftijdsgenoten; ze zijn beiden 56 jaar. De twee wisten van jongs af aan welk bijzonder ambt er op hen wachtte en werden daar geleidelijk aan op voorbereid. Als oudste zoon van koningin Beatrix en prins Claus was Willem-Alexander de troonopvolger. Felipe mocht dan wel het derde en jongste kind van koning Juan Carlos en koningin Sofía zijn, hij was eveneens de beoogde troonopvolger, omdat de Spaanse troonopvolging voorrang geeft aan mannelijke opvolgers boven vrouwelijke. Felipe had dus voorrang op zijn beide oudere zussen, de prinsessen Elena en Cristina. Omdat Felipe en Letizia geen zonen hebben gekregen, zal oudste dochter Leonor haar vader te zijner tijd opvolgen.

Willem-Alexander en Felipe groeiden op in dezelfde tijdgeest. Een verschil ten opzichte van hun voorouders is dat de twee naar normale scholen gingen, een universitaire opleiding volgden en daardoor ook met gewone vrienden konden omgaan.

Gasten

Een volgende overeenkomst tussen de vorsten is de duur van hun koningschap. Felipe werd in juni 2014 koning van Spanje, ruim een jaar nadat Willem-Alexander op 30 april 2013 het koningschap op zich nam. Felipe en Letizia woonden in de Nieuwe Kerk in Amsterdam de ceremonie bij waarin Willem-Alexander werd ingehuldigd als koning. Andersom moest het Nederlandse koningspaar de ceremonie in Spanje online volgen; het Spaanse hof nodigde geen buitenlandse gasten uit voor de inhuldiging van de nieuwe koning Felipe VI.

In de afgelopen tien jaar is voor beide koningen regelmatig de balans opgemaakt. Hoe profileren ze zich ten opzichte van hun voorganger en wat betekenen ze voor het land? Naast de lovende recensies krijgen vorsten ook veelvuldig te maken met keiharde kritiek. Koning Willem-Alexander benadrukte eens dat hij weinig op heeft met de term populariteit. Toch moet het voor de koning niet prettig zijn om te vernemen dat het vertrouwen in hem als koning de laatste jaren behoorlijk is gedaald. Een paar missers blijven als het ware plakken aan zijn imago en het vertrouwen in hem is momenteel veel lager dan voor de coronaperiode.

Koning Felipe heeft als staatshoofd van Spanje tot nu toe niet de makkelijkste tijd. Diverse malen domineerde de koninklijke familie het nieuws op een negatieve manier; het corruptieschandaal rond Felipes zwager Iñaki Urdangarin werd breed uitgemeten, maar met name de problemen rondom zijn vader, koning Juan Carlos, wat betreft fraude en belastingontduiking bezorgden de familie een flinke smet. Felipe stond er uiteindelijk op dat zijn vader Spanje verliet. Felipe kan op meer krediet van de Spanjaarden rekenen dan zijn vader; ongeveer de helft van de inwoners is tevreden met hun huidige koning.

Burgermeisje

De twee koningen hebben geluk, want ook hun vrouwen kunnen het uitstekend met elkaar vinden. Zowel koningin Máxima als koningin Letizia was een burgermeisje. Máxima kwam als Argentijnse in een vreemd land terecht en moest onder andere flink investeren in het leren van een nieuwe taal. Voor Letizia lag dat als Spaanse anders. Een prettige bijkomstigheid voor de twee koninginnen is dat ze met elkaar kunnen communiceren in hun moedertaal, het Spaans. Ook zijn de twee leeftijdsgenoten en zullen ze ongetwijfeld ervaringen uitwisselen over hun leven aan het hof en niet in de laatste plaats over hun rol als moeder van onder andere de toekomstige koninginnen van Nederland en Spanje.

Dochters

Zowel Willem-Alexander als Felipe is vader van dochters. Kroonprinses Amalia (20) heeft dezelfde positie als kroonprinses Leonor (18). Terwijl Amalia zo min mogelijk in het openbaar verschijnt, is Leonor al van jongs af aan gewend aan de spotlights; zo gaf ze op haar dertiende verjaardag in 2018 al haar eerste toespraak. Leonor studeerde vorig jaar af aan het United World College of the Atlantic in Wales. Ze studeerde daar een tijdje tegelijkertijd met prinses Alexia. Sinds de zomer van 2023 volgt Leonor een driejarige militaire academie in Zaragoza. Ze krijgt hier trainingen bij de landmacht, de luchtmacht en de marine. Dat Leonor zo’n flinke training krijgt, heeft ermee te maken dat zij later als staatshoofd ook opperbevelhebber van het leger zal zijn. In Nederland zit dat net iets anders; Amalia heeft niet diezelfde rol en dus hoeft zij geen militaire opleiding te volgen.

Felipe ging enkele weken geleden op bezoek bij zijn dochter. Op de basis van San Gregorio, in de buurt van Zaragoza, zocht hij Leonor en haar medecadetten op. Hij bekeek een oefening en lunchte mee met zijn oudste dochter.

Omdat prinses Amalia op het moment studeert aan de Universiteit van Amsterdam, heeft ze nog geen koninklijke taken. We zien haar daarom alleen met Prinsjesdag, Koningsdag en officiële fotomomenten verschijnen. Ondanks dat Amalia nog geen solo-optreden op haar naam heeft staan, is ze wel regelmatig te gast op koninklijke feesten, evenementen waar Leonor nog niet te zien is.

Amalia present

De grootste verrassing van het aanstaande staatsbezoek is toch wel dat kroonprinses Amalia bij enkele programmaonderdelen aanwezig zal zijn. Dat maakte de Rijksvoorlichtingsdienst vorige week bekend. De prinses schuift woensdagavond bijvoorbeeld aan bij het diner.

Woensdag start het bezoek bij het Paleis op de Dam in Amsterdam. In het paleis vinden een receptie en een privélunch plaats, waarna koning Felipe en koningin Letizia een krans leggen bij het Nationaal Monument op de Dam.

In de middag bezoeken koning Willem-Alexander en koning Felipe een sportmiddag van de Cruyff Foundation en bezoeken ze de haven van Amsterdam en de terminals Evos en Sunoco.

Daarna staat het staatsbanket op het programma. Naast beide koningsparen en kroonprinses Amalia zullen prinses Beatrix en prinses Margriet aanwezig zijn.

Donderdagochtend ontmoet koning Felipe in Den Haag de voorzitters van de Eerste en de Tweede Kamer. Intussen gaan koningin Máxima en koningin Letizia onder andere langs bij een activiteitencentrum voor jongeren in het Amsterdamse stadsdeel Nieuw-West.

Na een bezoek aan het European Space Research and Technology Centre in Noordwijk biedt het Spaanse koningspaar een receptie aan in het Amsterdamse museum STRAAT. De koninklijke paren openen daar een expositie van tien Spaanse en Nederlandse muurschilders, die tot en met 2 juni te bezoeken is.