De Duitse fracties CDU en SPD willen in mei een wetsvoorstel presenteren dat de openingstijden van onbemande minisupermarkten in Duitsland op zondag regelt. Die wet zou voor de zomer afgerond moeten zijn.
De partijen willen een regeling over de Duitse zondagsrustwet, naar aanleiding van commotie rondom de minisupermarkten van Tegut. Er moet een uitzondering in de wet komen voor die kleine winkels. De Duitse lokale nieuwszender Hessenschau schreef dat eind maart.
De Duitse supermarktketen Tegut heeft verschillende zelfbedieningswinkels in de stad Fulda, in de deelstaat Hessen. Ze werken doorgaans met weinig werknemers, en op zondag helemaal zonder personeel. Klanten kunnen dan via een digitaal systeem naar binnen en rekenen volledig digitaal hun boodschappen af. Volgens Tegut is deze winkelopenstelling geen overtreding van het gebod op zondagsrust, omdat er geen personeel werkzaam is.
Duitsland houdt traditiegetrouw vast aan de zondagsrust. Het is bij wet verboden om op zon- en feestdagen werknemers te laten werken. Winkels moeten dicht blijven, vrachtwagens mogen niet rijden en het is niet gewenst om lawaai te maken, bijvoorbeeld met elektrische grasmaaiers.
„Zondagen en door de staat erkende feestdagen blijven wettelijk beschermd als dagen van rust en spirituele verheffing” - Wet zondagsrust Duitsland
De zondagsrust heet in Duitsland ”Sonntagsruhe”. De wet die dat regelt is gefundeerd op de Duitse oude grondwet. Artikel 139 in de Grondwet van Weimar bepaalt dat de zondag wettelijk beschermd blijft. „Zondagen en door de staat erkende feestdagen blijven wettelijk beschermd als dagen van rust en spirituele verheffing”, luidt het artikel. Daarnaast geldt het als bescherming voor werknemers. Maar welke invloed de wet heeft op de openstelling van onbemande supermarkten is onduidelijk. Er kunnen verschillende regelingen in de verschillende Duitse deelstaten zijn.
Rechtbank
De stad Fulda beval in oktober 2021 dat de kleine Tegutsupermarkten op zon- en feestdagen gesloten moeten zijn, op basis van de Hessense winkeltijdenwet. Die is gebaseerd op de landelijke grondwet. De supermarktketen ging bij de rechtbank in Kassel in beroep tegen het gebod van de stad. Maar de rechter stelde het stadsbestuur in het gelijk.
In januari 2024 bevestigde de rechtbank van Hessen deze beslissing. Volgens de wet moeten verkooppunten op zon- en feestdagen namelijk gesloten zijn. De rechter bepaalde dat het geen verschil maakt of er wel of geen persoonlijk contact is met een verkoper.
Tegut bracht hiertegen in dat er geen personeel aan het werk is op de zon- en feestdagen. Daarmee wordt volgens de supermarkt aan het doel van de winkeltijdenwet voldaan. De rechtbank vond dat de wet echter niet alleen dient om werknemers voldoende rust te gunnen, maar ook om zondagen en officiële feestdagen te beschermen. Tegen de beslissing van de rechtbank kon geen beroep worden aangetekend.
Er zijn wel uitzonderingen op de Duitse Sonntagsruhe, bijvoorbeeld voor de noodzakelijke beroepen, restaurants en sportevenementen. Als er op zondag gewerkt wordt, moet de werkgever binnen twee weken een vervangende rustdag aan de werknemer geven.
Tegut is niet het enige bedrijf dat probeerde onder de zondagsrust uit te komen. Tesla probeerde in 2020 Duitsland zo ver te krijgen dat het zondagse rijverbod voor vrachtverkeer niet voor hun elektrische vrachtwagens zou gaan gelden. Die zouden namelijk geen geluidsoverlast geven. En dat is een belangrijke reden voor het verplicht stilstaan van vrachtwagens op zon- en feestdagen. Webwinkel Amazon vraagt regelmatig vergunningen aan om toch tijdens de kerstdagen en op zondag te mogen werken. Duitse vakbonden zijn hier echter fel tegen en weten de omzeilingen vaak te dwarsbomen.