Niet werken op zondag; veel mensen zien dit als een achterhaald ideaal. Toch klinkt ieder jaar de oproep om van de eerste dag van de week een maatschappelijke rustdag te maken. Want juist in deze tijden is die hard nodig.
De drijvende kracht achter dit streven is de European Sunday Alliance (ESA). Dit samenwerkingsverband bestaat sinds 2011 en bestaat uit meerdere Europese organisaties, waaronder kerken, vakbonden en familie- en werkgeversverenigingen. Hoewel veel leden een duidelijke relatie hebben met het christelijk geloof, geldt dat niet voor allemaal. Zo maakt de seculiere FNV –de grootste vakbond van Nederland– ook deel uit van het gezelschap.
Publieke rustdag
Het samenwerkingsverband roept Europese leiders ieder jaar op om van de zondag een publieke rustdag te maken. Die oproep klinkt altijd op 3 maart: de jaarlijkse Internationale Dag voor de Werkvrije Zondag. Wat de ESA betreft zou het niet te hoeven werken op zondag een grondrecht moeten zijn waar iedere werknemer een beroep op moet kunnen doen.
Dat is hard nodig in een tijd waarin de grens tussen werk en privé –door het thuiswerken en mail- en appverkeer buiten werktijden– steeds meer vervaagt, aldus de ESA. Het collectief acht een etmaal per week rust onmisbaar voor zowel het persoonlijke welzijn als prestaties op de werkvloer van de werknemer. Het mes snijdt dus aan twee kanten.
De Evangelische Kerk in Hessen en Nassau (EKHN) publiceerde in aanloop naar 3 maart verschillende artikelen op de website om het belang van de zondagsrust te onderstrepen. Volgens het Duitse kerkverband verdiept het Godsgeschenk van de zondag „ons leven en maakt het ons duidelijk dat het leven meer is dan werken en consumeren”.
Zou de roep om van de zondag een vaste rustdag te maken ook in Nederland een harder geluid moeten krijgen? Volgens Jan Schreuders, coördinator arbeidsvoorwaardenbeleid bij de reformatorische vakorganisatie RMU, wel. „Het is een groot geschenk van God. De Heere heeft de rustdag al bij de schepping ingesteld. Hij zonderde die dag af van het gewone en alledaagse leven door hem een aparte bestemming geven en te heiligen, en in het bijzonder die rust aan Hem toe te wijden”.
Verplicht
Het is mooi dat in de Arbeidstijdenwet staat dat niemand tegen zijn wil in kan verplicht worden om op zondag te werken, vervolgt Schreuders, wijzend op de jarenlange inspanningen van de RMU om dit te bereiken. Al hangt dat ook af van de aard van de arbeid zoals werk in een verzorgingstehuis of bij de politie. „Verder heeft de zondag in veel cao’s een aparte status, bijvoorbeeld door werken op zondag extra te belonen met een toeslag of door expliciet te vermelden dat zondagswerk vrijwillig is.”
Ondanks dat de zondagsrust onder druk staat door ontkerkelijking en de 24-uurs economie, blijft het van onschatbare waarde dat er een dag is waarop we met zijn allen kunnen rusten, stelt Schreuders. „Of je nu in God gelooft of niet, dat is goed voor alle mensen. Het geeft een heilig bioritme”.