De Russische president Vladimir Poetin gaf maandag uiteindelijk toe dat de aanslag op de muziekhal in de Russische hoofdstad het werk van islamieten was. Tegelijk hield hij vol dat Oekraïne bij het bloedbad is betrokken. Oekraïne ontkent dit en geeft aan niet uit te zijn op de dood van onschuldige burgers. Het is zo goed als zeker dat Kyiv hier de waarheid spreekt.

Het ligt bovendien niet voor de hand dat islamitische terroristen Oekraïne tegen Rusland helpen. Voor hen zijn Rusland en Oekraïne twee kanten van dezelfde medaille, schrijft journalist voor het Midden-Oosten Inga Rogg in de Neue Zürcher Zeitung (NZZ). „In Oekraïne woedt een oorlog tussen orthodoxe kruisvaarders”, meldde IS kort na de Russische overval op het buurland in de wekelijkse nieuwsbrief al-Naba. Radicale moslims zien de oorlog als een machtsstrijd tussen de Verenigde Staten en Rusland, een oorlog van kruisvaarders tegen kruisvaarders. Daarvan kunnen er voor IS niet genoeg zijn. „Moge Allah tweedracht zaaien tussen de kruisvaarders en zijn toorn over hen uitgieten”, schreven ze in hun nieuwsbrief. Het ligt met andere woorden dus absoluut niet voor de hand dat islamitische terroristen Oekraïne zullen helpen tegen Rusland.

IS-Khorasan zegt achter de aanslag in Moskou te zitten. Islamdeskundigen hebben geen reden hieraan te twijfelen. „IS beschouwt Rusland als een vijand van de islam”, zegt IS-specialist Pieter Van Ostayen in de NZZ. „De laatste tijd heeft de organisatie verschillende keren geprobeerd aanslagen in Rusland te plegen. In zoverre is het geen verrassing dat Rusland opnieuw doelwit is geworden.”

Openstaande rekeningen

Sinds Poetin in 1999 president werd, slaan radicale islamieten geregeld toe in Rusland. Bij elkaar kwamen er meer dan duizend burgers om, meer dan in welk Europees land ook. Het Kremlin spreekt er liever niet over, want dat kan Poetins beeld dat hij alles onder controle heeft aan het wankelen brengen.

Toen de 47-jarige Poetin als staatshoofd aantrad, bevond Rusland zich in een ernstige crisis. Hij beloofde Rusland weer te doen opstaan. Dat had niet alleen betrekking op de zwakke Russische positie op het wereldtoneel, maar ook op het conflict in Tsjetsjenië, een autonome Russische deelrepubliek in de Noordelijke Kaukasus. Door twee niets en niemand ontziende oorlogen wist Poetin Tsjetsjenië onder de duim te krijgen. De strijd zette in de islamitische republiek kwaad bloed.

Vanaf 2015 bood Rusland de Syrische dictator Bashar al-Assad de nodige hulp in de burgeroorlog tegen radicaalislamitische strijders. Dat waren voor een belangrijk deel Tsjetsjenen en Afghaanse opstandelingen die in 1979 de wapens hadden opgenomen tegen Sovjet-militairen die Afghanistan waren binnengevallen.

Al met al hebben islamieten nog wat openstaande rekeningen met Poetin te vereffenen.

Tweederangs burgers

De invasie in Oekraïne in 2022 gaf moslims in Rusland het idee dat ze tweederangsburgers zijn. In verschillende voornamelijk door islamieten bevolkte republieken in de Noordelijke Kaukasus kwam het tot protesten tegen de mobilisatie.

In september 2022 werden demonstraties met geweld neergeslagen. De reden? Bovengemiddeld veel mannen uit de regio moesten zich melden voor de strijd. En daarbij komt dat ze liever sterven „onder de vlag van de profeet”, zoals islamdeskundige Oliver Roy het in de Duitse krant Frankfurter Rundschau verwoordde.

Poetin probeert de soldaten en hun familieleden met geld te paaien. Toch kan het islamitische bevolkingsdeel zich niet aan de indruk onttrekken tweederangs burger te zijn in een Slavisch land met christelijke waarden.

Russische islamieten sterven liever onder de vlag van de profeet