De informateurs gaan hun uiterste best doen om te voorkomen dat er na de onderhandelingen opnieuw een ellenlang akkoord op tafel ligt. Het proces is er „heel specifiek op gericht” om dat te verhinderen.
Dat deelden Dijkgraaf en Van Zwol donderdag mee op een persconferentie waarin de nieuwe informateurs het plan van aanpak toelichtten dat beiden inmiddels hebben vastgesteld met de fractievoorzitters van PVV, VVD, NSC en BBB.
Er zijn genoeg coalities geweest die zich vergeefs hadden voorgenomen om een kort regeerakkoord op hoofdlijnen te schrijven, erkende Dijkgraaf. „Aan ons de opdracht om dat deze keer wel te doen. Dat is ook ons grote voornemen.”
Van Zwol benadrukte dat de vier partijen van elkaar weten dat de financiële puzzel die bij deze formatie hoort nog lang niet is gelegd. Vooral de verkiezingsprogramma’s van PVV, NSC en BBB bieden minder aanknopingspunten dan gebruikelijk, omdat deze drie partijen de stukken niet vooraf lieten doorrekenen door het CPB. Daardoor is het onduidelijk hoe zij hun verkiezingsbeloften willen financieren en of hun voorstellen überhaupt betaalbaar zijn.
„Vrijdag gaan we kwartier maken op financiën”, zei Van Zwol. De partijen spreken dan met demissionair minister van Financiën Van Weyenberg. Daarin komt ook de Voorjaarsnota aan bod.
De informateurs noemden de overheidsfinanciën „chefsache”, maar het is volgens hen niet zo dat de formerende partijen pas over andere onderwerpen kunnen doorpraten wanneer daarover een akkoord is bereikt.
Moeder
Bij het besluit van SGP’er Dijkgraaf om informateur te worden, speelde zijn moeder een belangrijke rol. Op de vraag waarom hij „ja” had gezegd, gaf Dijkgraaf eerst een algemene reactie. „Ik denk, alles afpellend, dat er eigenlijk maar één antwoord is. Als ik het land doorga, dan ervaar ik hetzelfde als wat de meesten van jullie zullen ervaren. Dat er veel mensen zijn die zeggen: we lopen tegen veel problemen aan, zonder dat we oplossingen voor ons zien.”
Vervolgens werd hij persoonlijker en vertelde hij dat zijn 81-jarige moeder als een van de weinigen dinsdag al wist dat hij informateur zou worden, omdat hij haar toen bezocht. „Ze zei: „Jongen, ik maak me wel zorgen over hoe Nederland eraan toe is. Er moet wel wat gebeuren.” En dat vond ik wel mooi. Want dat motiveert mij echt. Voor mezelf, voor mijn kinderen, voor mijn kleinkind, voor de mensen om mij heen. Maar ook voor de organisaties waarvoor ik werk. Je komt het overal tegen. Dus we moeten wat gaan doen”, aldus Dijkgraaf.
