In Gaza is het al weken ramadan
„Vast jij deze keer ook?”, vroeg een vriend hier in de Arabische wereld deze week aan me. De islamitische vastenmaand ramadan is een paar dagen geleden begonnen en dat stempelt de samenleving. Deze vriend wil graag dat ik zelf een keer ervaar wat dat betekent. Maar hij had nog een reden voor zijn vraag, zo bleek. „Als je vast, kun je een beetje meevoelen wat het is om in Gaza te wonen.”
Ik kan hem geen ongelijk geven. Ramadan in Gaza, dat klinkt als een tautologie. Voor velen daar was het al ramadan voordat de ramadan begon. Omdat de voedselvoorziening aan alle kanten tekortschiet. Omdat moeders geen melk meer kunnen produceren voor hun kinderen. Omdat zich voor onze ogen een regelrechte hongersnood aan het ontwikkelen is.
Voor alle duidelijkheid: tegenwerpingen als „Ja maar, Hamas begon” zijn hier totaal misplaatst. Dat is hier helemaal niet de vraag. Waar het hier over gaat, is dat volwassenen en kinderen hun vasten niet eens kunnen onderbreken al zouden ze dat willen. Waar het om gaat, is dat zich voor onze ogen een humanitaire crisis van gigantische proporties aan het voltrekken is in Gaza. De Verenigde Naties spreken over een tactiek van „bewuste uithongering” en waarschuwen dat het grootste deel van de Palestijnen in de Gazastrook hier mee te maken heeft of heel snel mee te maken gaat krijgen.
Dat is allemaal glashelder. Als een crisis van deze omvang zich op een willekeurige andere plek afspeelt, kun je –terecht– niemand vinden die dat goedpraat. Maar op een of andere manier, zodra Israël zich in het blikveld bevindt, veranderen de spelregels voor sommigen. Dan moeten we vooral niet te lang stilstaan bij het humanitaire leed.
Diegenen moeten hier vooral stoppen met lezen, want deze rubriek is vandaag gewijd aan dit ten hemel schreiende leed. Aan Mila van drie, die vorige week in Noord-Gaza stierf door gebrek aan voedsel, met haar wanhopige moeder naast haar. Aan Yazan van tien, die op 4 maart in Rafah stierf aan ondervoeding. Aan de duizenden anderen die stierven terwijl dat voorkomen had kunnen worden.
Die laatste toevoeging is cruciaal. Hongersnoden zijn er altijd geweest en zullen er altijd zijn. Maar veel neutrale waarnemers leggen de vinger op de zere plek: dit is een door mensen gecreëerde hongersnood. Het is een hongersnood die ook door mensen opgelost kan worden, dat is niet eens zo moeilijk. En toch gebeurt het vooralsnog niet.
Dus wie beter wil begrijpen waar de haat, de woede, het verdriet en de pijn van velen in het Midden-Oosten vandaan komen, zou de raad van mijn vriend in acht kunnen nemen. Ik ben het zelf ook van plan. Vandaag, op deze zaterdag midden in de lijdenstijd, wil ik vasten. Vandaag lijd ik een heel klein beetje mee met de honderdduizenden in Gaza – inclusief de Israëlische gijzelaars die daar nog altijd vastzitten. Heer’, ontferm U.
