Van vrijdag 15 tot en met zondag 17 maart vinden in Rusland de achtste presidentsverkiezingen plaats. Spannend zullen die niet worden. Er is een strikte controle over de stembusgang en kritische media zijn verboden. Volgens een opiniepeiler die loyaal is aan het Kremlin, kan Poetin rekenen op zo’n 82 procent van de stemmen. Dat zou hoger zijn dan het resultaat in 2018, toen hij ruim 76 procent van de stemmen kreeg.

Een serieuze kans maakt de oppositie dan ook niet. Een groot deel van hen verzet zich überhaupt niet tegen het Kremlin en aanhangers van de overleden oppositieleider Alexei Navalny zitten in de gevangenis of zijn naar het buitenland gevlucht.

Degenen die zich in Rusland wel roeren, wordt de mond gesnoerd. Zo werden de populaire oppositiekandidaten Boris Nadezjdin en Jekaterina Doentsova recent uitgesloten van deelname aan de verkiezingen. Beiden zouden tijdens de registratieprocedure fouten hebben gemaakt.

Van drie politici is de kandidatuur door de kiescommissie wel goedgekeurd. Toch gelden ook zij niet als serieuze uitdager van Poetin, omdat ze hem openlijk steunen of de lijn van het Kremlin volgen.

Desondanks blijven prominente oppositieleiders in ballingschap de Russen ertoe oproepen naar de stembus te gaan en op een van de tegenkandidaten te stemmen. Al is het maar uit protest.

Schandalen

De oudste uitdager van Poetin is Nikolai Kharitonov (75), sinds 1993 namens de Communistische Partij lid van de Doema, het Lagerhuis van het Russische parlement. In zijn campagne pleit Kharitonov onder meer voor het verlagen van de pensioenleeftijd en het vergroten van de steun voor gezinnen. Bovendien wil hij een einde maken aan het Russische lidmaatschap van de Wereldhandelsorganisatie en het Internationaal Monetair Fonds, die volgens hem de „economische soevereiniteit van Rusland ondermijnen”.

De Siberiër steunt wat Poetin de speciale militaire operatie in Oekraïne noemt en onthoudt zich van kritiek op de Russische president.

De tweede uitdager van Poetin is Leonid Slutsky (56), sinds 2022 leider van de ultranationalistische Liberaal-Democratische Partij van Rusland. Bekend is dat hij betrokken is geweest bij meerdere schandalen, waaronder seksuele intimidatie en het in veelvoud overtreden van verkeersregels.

Slutsky, voorzitter van de commissie Buitenlandse Zaken, geldt van de drie kandidaten als de meest prominente voorstander van Poetins oorlog in Oekraïne. Op de staatstelevisie wordt hij ingezet als ambassadeur van de militaire operatie. Slutsky heeft zelfs verklaard dat het belangrijkste doel van zijn verkiezingsprogramma „een definitieve en snelle overwinning in de oorlog is”.

Alternatief

Voor Russen die een proteststem willen uitbrengen, lijkt Vladislav Davankov (40), presidentskandidaat namens de centrumrechtse partij Nieuwe Mensen, de meest voor de hand liggende optie. De partij, die in 2021 voor het eerst aan de verkiezingen deelnam en dertien zetels behaalde, staat voor „een groots en vreedzaam Rusland, waar iedereen vertrouwen kan hebben in veiligheid, het recht op geluk en een heropleving van de vrijheid van meningsuiting”.

Daarmee lijkt Davankov een waardig vervanger van de recent geweigerde presidentskandidaten Nadezjdin en Doentsova. Wie zich echter achter hen schaarde uit protest tegen de oorlog in Oekraïne, vindt in Davankov geen alternatief.

Over de militaire operatie zei hij in 2022 dat Rusland „de idealen van een vreedzaam bestaan verdedigt”. Davankov geeft wel aan voorstander te zijn van „vrede en onderhandelingen, maar enkel gebaseerd op Russische voorwaarden”.

Poetins uitdagers zijn daarmee allen voorstander van de oorlog in Oekraïne en volgen bovendien de lijn van het Kremlin. Van serieuze tegenstanders is daarom geen sprake, te meer omdat Poetin er juist bij gebaat is dat de drie politici meedoen. Daarmee kan hij de schijn ophouden dat er wat te kiezen valt. Zin lijkt de deelname van de kandidaten ook niet te hebben: in de peilingen staan ze ieder slechts op zo’n 5 procent van de stemmen. De uitslag is daarom al op voorhand een uitgemaakte zaak.