„De nood is hoog in Oekraïne”, zegt generaal Onno Eichelsheim op bezoek bij een wapenfabriek in Tsjechië. De hoogste militair van Defensie is hier onder meer om te kijken of hij kan helpen bij het oplossen van knelpunten in de productie.
De Oekraïners komen volgens hem vooral munitie tekort en zitten daardoor in de „verdrukking” aan het front. De komende maanden worden „cruciaal” voor Oekraïne om het initiatief te hernemen of in elk geval Rusland tegen te houden, aldus Eichelsheim.
Dit jaar gaat in elk geval wel heel veel materieel dat vorig jaar aan Kyiv is beloofd die kant op, zegt kolonel Simon Wouda. Hij is op het ministerie van Defensie verantwoordelijk voor de regie en coördinatie van de Nederlandse militaire steun aan Oekraïne.
Het team van Wouda trekt nauw op met de Tsjechen. Maandag verklaarde demissionair premier Mark Rutte nog dat het kabinet 100 miljoen euro steekt in een Tsjechisch plan om artilleriegranaten te kopen. Nederland is inmiddels een van de grootste afnemers van de Tsjechische wapenindustrie geworden.
In het oosten van Tsjechië knapt Excalibur Army door Nederland aangekochte T-72-tanks op. Er wordt 24 uur per dag, zeven dagen in de week gewerkt. Volgens Eichelsheim laat het zien dat de productie toch snel kan worden opgeschroefd. „In 66 dagen wordt hier een T-72 gemoderniseerd.”
Het bedrijf produceert nu dertien keer zoveel munitie, maar een tekort aan grondstoffen zoals kruit speelt de onderneming parten. Daar wil de commandant der strijdkrachten een oplossing voor zoeken. „Je moet met je partners overleggen hoe je dat kunt verzorgen.”
Defensie koopt bij Excalibur Army ook nieuwe, zware 155 mm-houwitsers, omdat het niet meer uit eigen voorraad pantserhouwitsers aan Oekraïne wil leveren. Negen stuks van het nieuwe geschut gaan naar Oekraïne. Ze zijn door het Tsjechische bedrijf zelf ontwikkeld.
Van de acht Nederlandse pantserhouwitsers is er volgens kolonel Wouda nog geen enkele uitgeschakeld op het slagveld. Wel is een aantal niet inzetbaar. Dat heeft te maken met slijtage, maar ook met gebrek aan expertise bij de Oekraïners om ze te onderhouden.
Excalibur Army is gevestigd op een complex dat in de Tweede Wereldoorlog van de Luftwaffe was. Het is oud en de meeste gebouwen zijn te klein. Er wordt gebouwd aan een nieuwe productiehal waar bijna 25 miljoen euro in is geïnvesteerd.
In de nieuwe hal kan straks zo’n 150 man aan de slag. Dat wordt nog lastig voor het bedrijf, omdat ook daar de arbeidsmarkt heel krap is. Er zijn bijna geen werklozen in Tsjechië. Dat is een knelpunt dat Eichelsheim en zijn partners niet zomaar kunnen oplossen.