Zo worden voorlopig geen nieuwe Engelstalige bacheloropleidingen ontwikkeld. De universiteiten gaan ook inventariseren welke opleidingen die nu in het Engels worden gegeven volledig kunnen overschakelen op Nederlands. Actief werven op internationale beurzen is er niet meer bij, al maken de instellingen een uitzondering voor sectoren waarin grote tekorten bestaan op de arbeidsmarkt.

Verder hebben de universiteiten afgesproken dat grote bachelors op zijn minst ook in het Nederlands aangeboden moeten worden. Dan valt bijvoorbeeld te denken aan economie of psychologie.

„Aan de ene kant staan we voor internationalisering, maar we zien ook dat maatschappelijk en politiek vraagtekens worden gezet bij het model dat we hadden”, legt interim-voorzitter Jouke de Vries van Universiteiten van Nederland (UNL) uit. De vereniging wil „serieus werk maken van het oplossen van de knelpunten”. Daarbij willen de universiteiten wel hun autonomie behouden. „Het was best ingewikkeld om ze op één lijn te krijgen”, zegt De Vries.

De kennis van de Nederlandse taal en cultuur moet beter, vinden de universiteiten. „Ik denk dat we daar te weinig aandacht aan hebben besteed in het verleden”, erkent De Vries, die ook bestuursvoorzitter is van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). Met modules en cursussen voor studenten en medewerkers willen de universiteiten daar iets aan doen.

Op het aantrekken van buitenlandse studenten is jarenlang volop ingezet, maar de laatste jaren is er meer aandacht voor de nadelen. Zo kan de toegankelijkheid van opleidingen voor Nederlandse studenten in de knel komen als internationale studenten zich massaal aanmelden. Ook de toch al schaarse woonruimte in studentensteden is een punt van zorg.

Volgens de laatste cijfers daalt de instroom uit het buitenland overigens al iets. „Je zou bijna kunnen zeggen dat het probleem zichzelf al oplost”, stelt De Vries. Toch willen de universiteiten graag meer mogelijkheden. Hoog op hun wensenlijst staat een numerus fixus, een maximaal aantal studenten, voor het Engelstalige traject van een opleiding. Dat is ook onderdeel van een wetsvoorstel waar minister Robbert Dijkgraaf aan werkt. Volgens UNL is die maatregel „essentieel” om de instroom te beheersen.