Maandag stuurden de ministers Piet Adema (Landbouw) en Conny Helder (Volksgezondheid) een draaiboek naar de Tweede Kamer. Dat geeft handvatten voor de aanpak van vogelgriep in de varkenshouderij, mocht zich daar een besmetting voordoen.

Het kabinet wil goed op zo’n situatie voorbereid zijn. In een op dezelfde dag aan de Kamer gestuurde update over vogelgriep kondigt de minister aan dat er „op korte termijn” een wettelijke basis komt voor de bestrijding van vogelgriep bij varkens.

Vorig jaar besloot het kabinet al om de jaarlijkse griepvaccinatie aan te bieden aan mensen die in aanraking kunnen komen met het vogelgriepvirus. Het gaat bijvoorbeeld om pluimvee- en varkenshouders en vrijwilligers die dode en zieke wilde vogels opruimen. Het ophalen van de prik moet het risico verkleinen dat het virus dat bij mensen griep veroorzaakt, zich vermengt met het vogelgriepvirus. Daardoor zou namelijk een vogelgriepvariant kunnen ontstaan die voor mensen gevaarlijk is.

Pandemie

Deskundigen zijn al langer beducht voor zo’n variant, die misschien van mens op mens kan overspringen. In dat geval dreigt een pandemie.

Zo’n vermenging van virussen kan zich ook voordoen bij varkens. Het Deskundigenberaad Zoönosen, een groep experts op het gebied van infectieziekten, sprak vorig jaar van varkens als een „potentieel mengvat” voor vogelgriep, varkensinfluenza en menselijke influenza. Ze adviseerden het kabinet om varkenshouderijen nadrukkelijker te controleren, te beginnen bij bedrijven die ook kippen houden, bedrijven met een vrije uitloop voor varkens en varkensbedrijven in watervogelrijke gebieden.

Zeer besmettelijke vogelgriep van de variant H5N1 waart al meer dan drie jaar in Nederland rond onder wilde vogels. Tientallen pluimveehouderijen raakten besmet en moesten worden geruimd.

Wereldwijd zijn sinds 2021 elf mensen ziek geworden door de vogelgriepvariant H5N1.