Lepra is een ingrijpende ziekte, die tot ernstige lichamelijke handicaps kan leiden. „Wat mij het meest raakt”, zegt directeur Henno Couprie (61) van Leprazending, „is dat deze ziekte vooral de armsten van de armsten treft en dat zij vaak –heel pijnlijk– met discriminatie en uitsluiting te maken hebben.”
Nagammal, een vrouw in India die aan lepra lijdt, woont in afzondering. Als overstromingen haar regio treffen, kan ze niet vluchten. Een medewerker van Leprazending vindt haar uiteindelijk in een hutje, waar het water is binnengelopen. Hij neemt Nagammal, met zweren op haar misvormde voeten, mee naar een ziekenhuis, waar ze wordt verzorgd en geopereerd.
Het is een van de vele praktijkverhalen die Couprie raken. Hij noemt ook het voorbeeld van Lok Thaipa, een man uit Nepal. Als kind werd hij door zijn ouders verstoten omdat hij lepra had. Uiteindelijk is hij naar een ziekenhuis gebracht en behandeld. Nu is hij predikant en maakt hij deel uit van het bestuur van The Leprosy Mission International. „De gevolgen van lepra zijn nog te zien in zijn gezicht en aan zijn handen en voeten. Elke keer als hij vertelt hoe hij als kind zijn ouders moest missen, schiet hij vol.”
Couprie werkte zelf als tropisch landbouwkundige in Papoea-Nieuw-Guinea en voor de zendingsorganisatie CAMA in Irian Jaya (Indonesië). Sinds 2004 is hij directeur van Leprazending Nederland. De internationale organisatie, The Leprosy Mission, viert dit jaar haar 150-jarig bestaan. Deze zondag –Wereldlepradag– staat de zenuwziekte internationaal in de schijnwerpers.
Wat is lepra precies?
„Lepra is een bacterie, die een beetje lijkt op tuberculose, en vooral via de luchtwegen wordt verspreid. Ze tast de huid op de koude delen –handen, voeten en gezicht– aan. Er kunnen dan witte vlekken ontstaan.
Op den duur kan de bacterie de zenuw daaronder aantasten, waardoor mensen gevoelloos worden en zich bijvoorbeeld gemakkelijk aan iets branden. Dit kan leiden tot zwerende wonden en ernstige handicaps, waarbij soms zelfs voeten of benen moeten worden geamputeerd.”
Klopt de vergelijking die weleens wordt gemaakt met melaatsheid zoals die in de Bijbel voorkomt?
„Bij melaatsheid in de Bijbel gaat het om een groep van huidziekten. Enkele beschrijvingen in het Nieuwe Testament wijzen er mogelijk op dat er sprake was van lepra. Denk aan Lukas 17, waar Jezus, volgens de Statenvertaling, tien melaatsen geneest. Nieuwe vertalingen spreken over huidvraat of –de NBV21– over een huidziekte die tot onreinheid leidt. Die laatste beschrijving doet meer recht aan de ziekte dan de aanduiding huidvraat, want de huid wordt niet weggevreten. Je leest ook vaker in de Bijbel dat Jezus melaatsen reinigt dan dat Hij hen geneest.”
Waar komt lepra vooral voor?
„Het meest in Azië, Afrika en Zuid-Amerika. Ruim 60 procent van de mensen met lepra woont in India, gevolgd door Brazilië en Indonesië. Verder moet je denken aan landen zoals Nepal, Bangladesh, Nigeria, Myanmar en Ethiopië. De ziekte treft vooral de armsten van de armsten. Ze hebben vanwege slechte voeding weinig weerstand. Ook leven ze vaak in situaties met slechte sanitaire voorzieningen.”
Wat was 150 jaar geleden de aanleiding tot de oprichting van The Leprosy Mission?
„Wellesley Bailey, een Ierse zendeling, werkte als onderwijzer op een zendingsschool in India. Daar kwam hij in aanraking met leprapatiënten. Hij zag dat niemand hun hulp bood en dat ze werden buitengesloten. Ze leefden in erbarmelijke omstandigheden in kleine hutjes. Uiteindelijk heeft hij zijn baan opgezegd om voor leprapatiënten te gaan zorgen. In 1874 is daaruit The Leprosy Mission ontstaan. De onafhankelijk Nederlandse tak werd in 1980 opgericht onder de naam Leprazending.”
Hoe verhoudt het medische aspect zich bij Leprazending tot het missionaire?
„Nadat Jezus de Bergrede heeft uitgesproken, heeft Hij als eerste een ontmoeting met een melaatse. Jezus kijkt deze man, die werd buitengesloten, aan. Hij is met ontferming bewogen, raakt hem aan en reinigt hem. Daardoor worden we geïnspireerd. We doen ons medische, sociale en pastorale werk in geloof, zonder direct te evangeliseren onder patiënten. Maar we spreken wel met hen over hun noden en soms kunnen we ook met hen bidden. In onze veertien ziekenhuizen in India worden ook dagelijks ”devotions”, dagopeningen, gehouden, waarbij patiënten hartelijk welkom zijn. We willen niet alleen dat mensen fysiek genezen, maar hopen ook dat ze de liefde van Christus mogen ervaren.”
Welke recente ontwikkelingen rond lepra springen in het oog?
„In de jaren tachtig is er op medisch gebied een grote doorbraak gekomen. Toen werd een cocktail van drie antibiotica, die deels ook worden gebruikt bij tbc, uitgevonden. Daarna zijn miljoenen mensen met lepra genezen. In de jaren voor het millennium is de Wereldgezondheidsorganisatie WHO een grote actie gestart om lepra uiteindelijk te elimineren. Voor corona werden er wereldwijd jaarlijks nog zo’n 200.000 nieuwe leprapatiënten geregistreerd.”
Leprazending heeft als doel om de besmetting van lepra in 2035 uitgebannen te hebben. Hoe realistisch is dat?
„Onze aanpak om lepra voorgoed te verslaan, is: vroegtijdig opsporen, snel behandelen en verspreiding stoppen. De ontwikkelingen op het gebied van een vroege diagnose en een goede behandeling, onder meer bij de Universiteit Leiden, gaan steeds verder. In het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam wordt ook veel werk verzet om overdracht van de ziekte te voorkomen. Alle ontwikkelingen bij elkaar bieden menselijkerwijs goede perspectieven dat lepra in onze generatie geschiedenis kan worden. We noemen 2035 daarbij als een piketpaaltje waar we naartoe werken, waarbij we beseffen dat we niet alleen afhankelijk zijn van de inzet van veel mensen en instanties, maar uiteindelijk vooral van de hulp en zegen van God.”
>
leprazending.nl
