In een uiterst roerige tijd voor de partij komen VVD’ers zaterdag bijeen voor een congres in Noordwijkerhout. De liberalen bevinden zich in zwaar weer: op een verkiezingsnederlaag volgde onmin over het besluit van partijleider Dilan Yeşilgöz om niet in een rechts kabinet te stappen, maar dit alleen te gedogen. De steun van de senaatsfractie voor de omstreden spreidingswet maakte de chaos en onvrede compleet. Yeşilgöz zal haar partijgenoten van haar koers moeten overtuigen, hoewel al te felle kritiek op haar uit zal blijven.
Op de officiële agenda van het congres en de ledenvergadering staan de perikelen niet genoemd. Maar leden kunnen de zorgen ook zelf agenderen, zegt Yeşilgöz vrijdag. „Dus het zal zeker langskomen, én ik zal er zelf in mijn speech ook over beginnen.” Verder zal het volgens haar gaan zoals congressen er wel vaker aan toe gaan: „Met discussie, met debat, met verschillende meningen. Maar we zijn een brede volkspartij. Ik heb eerlijk gezegd de VVD nooit anders gezien.” Hoewel er „sterke ideeën” zijn, zal het er niet te fel aan toegaan op het congres: veel VVD’ers zullen eerst de kabinetsformatie willen afwachten.
Die sterke ideeën gaan vooral over de spreidingswet. De rechterflank van de partij is uitgesproken tegenstander van deze wet, terwijl veel lokale bestuurders juist zeggen de wet nodig te hebben. De Tweede Kamerfractie van de partij keerde zich tegen die wet, die de eerlijke verdeling van opvangplekken voor asielzoekers over het land regelt. En ook in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen was het voor de partij VVD een belangrijk thema. Toch besloot de volledige Eerste Kamerfractie de wet - nota bene van VVD-staatssecretaris Eric van der Brug - te steunen. Daardoor kreeg Van der Burg de wet door de senaat.
Yeşilgöz schreef al eerder een brief aan leden en zal zaterdag moeten voorkomen dat het nog onrustiger wordt in de partij. Een lastige taak, vooral omdat ze weinig kan zeggen over wat er gebeurt aan de formatietafel (waar de VVD met PVV, NSC en BBB onderhandelt). Ook die formatie, waarin onderhandeld wordt met de PVV en Yeşilgöz al bij voorbaat aangaf alleen gedoogsteun te willen geven, is een splijtzwam voor de liberalen.
Toch willen veel VVD-leden de uitkomst van die formatie eerst afwachten. VVD’ers die de afgelopen tijd openlijk hun beklag deden over de koers van de partij, geven bovendien aan dat ze willen dat Yeşilgöz als partijleider aanblijft. Een direct alternatief heeft de VVD ook niet. En ook de klagende liberalen hopen ook dat de rust terugkeert in de partij na het congres.