Diverse fracties op wier steun hij volgende week is aangewezen bij de stemmingen, gooiden de deur maandag nog niet in het slot, maar vroegen Van der Burg vooral om garanties en toezeggingen. Dit gold onder meer voor de eenmansfractie van OPNL, die namens acht zelfstandige, provinciale partijen een Senaatszetel bezet.

Senator Auke van der Goot vroeg Van der Burg de garantie te geven dat de spreidingswet plattelandsgemeenten straks echt de mogelijkheid geeft om kleinschalige opvang te realiseren. Hij wil dat Van der Burg regelt dat instanties zoals het COA of VluchtelingenWerk Nederland initiatieven daartoe niet zullen tegenwerken.

Doordachte combinatie

Ook Van der Burgs eigen VVD gooide de deur nog niet volledig in het slot. De partij drong aan op „een doordachte combinatie van instroombeperking en spreiding”. Voor het spreiden van asielzoekers over gemeenten zorgt de wet, aldus VVD-woordvoerster Kaljouw. Nodig zijn volgens haar strengere toelatingseisen en snellere procedures voor de uitzetting van asielzoekers die heel weinig kans maken op een verblijfsvergunning. Ook wil ze dat Van der Burg asielzoekers die weinig kans maken op een verblijfsvergunning onderbrengt op een aparte locatie, gedurende de versnelde procedure. Europese mensenrechtenverdragen bieden Nederland volgens Kaljouw nog voldoende ruimte om de regels voor gezinshereniging verder te versoberen.

Garanties dat de VVD voor stemt als Van der Burg met voldoende toezeggingen komt, gaf Kaljouw niet. Ze noemde het bepalen van de stemkeus „een enorme worsteling” voor de VVD.

Verhuiswet

De grootste Eerste Kamerfractie, BBB, waarvan het gerucht de ronde doet dat ze intern verdeeld is, leek maandag vooral voor te sorteren op een tegenstem. „Deze wet is eigenlijk niet veel meer dan een soort verhuiswet”, zo luidde het laatdunkende commentaar van BBB-woordvoerder Arie Griffioen.

Hij legde de bal bij minister De Jonge van Binnenlandse Zaken en Wonen. Die moet het volgens hem financieel mogelijk maken dat gemeenten overal versneld „doorstroomlocaties” kunnen inrichten; tijdelijke huisvesting voor een aantal doelgroepen die naarstig op zoek zijn naar een eigen huis. Als dat gebeurt, kunnen de ruim 16.000 asielzoekers die al wel een verblijfsstatus hebben, maar noodgedwongen nog altijd in een azc verblijven uitstromen, redeneert BBB. „Als de minister zijn taak serieus neemt en zorgt voor voldoende woonruimte voor alle inwoners, is de spreidingswet niet meer nodig”, concludeerde de woordvoerder.

Voorsorteren op een tegenstem was ook wat de andere eenmansfractie in de Senaat, 50PLUS, leek te doen. Martin van Rooijen, senator van 50PLUS, vindt dat het kabinet zo snel mogelijk „tussenvoorzieningen” moet inrichten in gemeenten, om zo de uitstroom van de statushouders uit de azc’s te bevorderen. Geld hoeft volgens hem daarbij geen probleem te zijn. Hij wees op de vele miljarden die nu aan de noodopvang worden gespendeerd.

Senator Peter Nicolaï van de Partij voor de Dieren liet zijn stemkeuze maandag nog in het midden. Cruciaal voor hem is dat de criteria aan de hand waarvan Van der Burg straks de opvangbehoefte gaat ramen duidelijk worden vastgelegd. Ook wil hij dat de sociaal-economische status van een gemeente meeweegt bij het toewijzen van een aantal plekken.

De Tweede Kamer nam vorig jaar een amendement aan waarin staat dat de sterkste schouders de zwaarste lasten moeten dragen en dan moet Van der Burg ook transparant maken hoe hij dat doet, aldus Nicolaï. Als dat voldoende uit de verf komt, is hij voor de wet en is Van der Burg behalve van zijn steun ook verzekerd van die van GL-PvdA, CDA, D66, CU, SP en Volt (samen 36 zetels). Doorslaggevend bij de stemmingen van volgende week is dan de opstelling van VVD, OPNL en 50PLUS.