Demissionair minister Dilan Yeşilgöz van Justitie en Veiligheid is door burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom uitgeroepen tot de grootste privacyschender. Ze heeft maandagavond een Big Brother Award gekregen, van het publiek ontving ze de meeste stemmen.
Bits of Freedom had Yeşilgöz genomineerd omdat mensen soms ten onrechte op terreurlijsten zijn gezet. Wanneer ze daar de gevolgen van ondervonden, bijvoorbeeld aan een grens, zouden ze door het ministerie van Yeşilgöz aan hun lot zijn overgelaten. „De minister moet zorgen voor veiliger beleid bij de politie als het gaat over wanneer mensen op een terreurlijst terechtkomen en wanneer er een signalering naar Interpol uitgaat. Daarnaast moet er een plan komen hoe mensen hier bij een onterechte registratie direct vanaf worden gehaald”, zegt de directeur van Bits of Freedom, Evelyn Austin.
Het ministerie stelt in een reactie dat het „cruciaal” is in de strijd tegen terrorisme om informatie te kunnen delen met andere landen. „Deze dreiging stopt helaas niet bij onze landsgrenzen”. Het signaleren van mensen „zal altijd met zorgvuldigheid en volgens nationale en internationale wetten worden gedaan”, aldus een woordvoerder.
Dat dit desondanks niet altijd goed gaat „is natuurlijk ontzettend vervelend voor de betrokkene”. Als een signalering onterecht blijkt, „dan wordt deze uiteraard vernietigd”. Maar als dit in een ander land gebeurt, dan zijn de mogelijkheden voor Nederland om in te grijpen „zeer beperkt”.
De juryprijs van de awards ging naar de sociale media Meta (moederbedrijf van Facebook en Instagram), Telegram en X, het voormalige Twitter. Zij belemmeren kritische berichten uit conflictgebieden, terwijl oproepen tot geweld en genocide juist ruim baan krijgen, zegt Bits of Freedom. Die noemt hun aanpak roekeloos.
De Koninklijke Marechaussee was ook genomineerd. Die had na een protestactie van Extinction Rebellion ongeveer 175 mensen een waarschuwingsbrief gestuurd, terwijl sommige mensen überhaupt niet bij het protest waren. Rechercheurs bleken te hebben gekeken naar profielen op sociale media. Vervolgens vergeleken ze de profielfoto’s van gebruikers daar met beelden van de demonstratie. Op grond daarvan concludeerden ze dat het om dezelfde mensen moest gaan. Het Openbaar Ministerie heeft inmiddels erkend dat dit fout was. De andere genomineerde was demissionair staatssecretaris Marnix van Rij, die over de Belastingdienst gaat.
Vijf mensen kregen een positieve prijs, de Felipe Rodriquez Award, voor mensen die zich inzetten voor privacy. Een van hen is Robin Pocornie, die had geklaagd over discriminatie door software tegen spieken van de Universiteit van Amsterdam. Ook de Muslim Rights Watch, die opkomt voor mensen die onterecht op terreurlijsten staan, krijgt de prijs.