Fatwa’s, plaksnorren en slapen in een cel; het streng beveiligde leven van Geert Wilders
Geert Wilders wordt al krap twintig jaar 24/7 beveiligd. Welke impact heeft dat op zijn leven? Een verhaal over kogelvrije vesten, plaksnorren en een middag winkelen in Gent met zestig agenten.
Huize Wilders; donderdagavond 4 november 2004. De bel gaat in het appartement in Venlo, met uitzicht op de Maas. Even daarvoor is het zelfstandige Kamerlid thuisgebracht door de Dienst Koninklijke en Diplomatieke Beveiliging (DKDB). Door het toenemende aantal bedreigingen brengen bewakers van die dienst de blonde parlementariër elke dag van Venlo naar Den Haag.
Als Wilders de deur opent, kijkt hij de beveiligers in de ogen die hem een kwartier geleden hebben thuisgebracht. Er is echter wel iets veranderd. Hun maatpakken zijn vervangen door kogelvrije vesten. Hun koffertjes door mitrailleurs. Vijf minuten krijgt Wilders om zijn spullen te pakken. Het worden wat schone onderbroeken en een paar overhemden.
Een urenlange autorit volgt. Twee keer wisselen de passagiers van auto. Uiteindelijk komen Wilders en zijn vrouw Krisztina terecht op een kazerne in Ossendrecht, in de buurt van Bergen op Zoom. Hun leven is op dat moment definitief veranderd. Nooit meer zullen ze spontaan naar buiten kunnen voor een wandeling. Nooit meer zomaar boodschappen doen. Altijd zullen ze omringd worden door beveiligers. Alles moet gecheckt, alles gepland.
Bankgebouw
Mohammed B. is de oorzaak van die plotselinge ommezwaai. Twee dagen daarvoor, op 2 november 2004, schiet de Marokkaanse Nederlander columnist Theo van Gogh midden op straat dood, waarna hij hem de keel doorsnijdt. Op het lichaam van Van Gogh laat de terrorist een briefje achter: VVD-Kamerlid Ayaan Hirsi Ali moet vanaf dan extra op haar tellen passen. In de dagen daarna vindt de politie op de computer van B. nog zo’n dreigbrief. Die is bedoeld voor dat andere islamkritische Kamerlid: Geert Wilders.
De gevolgen van de extra beveiligingsmaatregelen zijn groot voor het Limburgse parlementslid. De politicus vertelde dit jaar in een lijsttrekkersinterview in de Volkskrant dat hij in een safehouse woont „dat veiliger is dan een bankgebouw”. Dat was in 2004 nog wel anders. Op dat moment heeft de Nederlandse staat nog geen permanente safehouses. Daardoor moet Wilders jarenlang zijn vrije tijd in kazernes en ongezellig ingerichte flats doorbrengen.
Constant wordt gezocht naar nieuwe slaapplekken. Privacy is er nauwelijks: Wilders’ beveiligers slapen een kamer verderop. Als hij zijn kamer verlaat, klinkt er een belletje, zo vertelt Wilders in 2014 in een interview met EenVandaag. Hij en zijn vrouw verblijven in de jaren na 2004 zelfs een tijd in de gevangenis van Kamp Zeist. Ze slapen er in de voormalig cel van de Libische Lockerbie-terroristen.
Toch went al die beveiliging nooit, zegt Wilders in augustus 2023 in de rechtbank. Op dat moment dient een strafzaak tegen de Pakistaanse cricketspeler Khalid Latif, die in 2018 via Facebook een geldbedrag uitloofde om de politicus om te leggen. „Het gaat om basale dingen die ik niet meer kan doen. Een luchtje scheppen, een blokje om in de buurt, ergens alleen naartoe gaan. Je leert ermee omgaan, maar het went nooit.”
Toch zit de PVV’er, die zegt jaarlijks zo’n duizend doodsbedreigingen te krijgen, niet te wachten op medelijden. Begrip doet hem wel goed. „Ik wil dat u begrijpt wat dit voor mij en mijn gezin betekent. Door al die fatwa’s ga ik al negentien jaar zwaar beveiligd door het leven.” In de rechtszaal blijkt ook dat de eerdergenoemde novemberdag in 2004 de laatste keer was dat hij zijn eigen woning van binnen zag. „Ik ben sindsdien nooit meer thuis geweest.”
Tijdens de rechtszaak komt naar voren hoezeer Wilders erop gebrand is ondanks alle bedreigingen door te gaan met zijn werk. „Het vrije woord zal de mond niet gesnoerd worden door terreur.” En daarna tot de verdachte: „Zolang ik leef en adem, krijgt u mij niet stil. De vrijheid pakt u niet van me af. Ik zal altijd doorgaan, altijd.” De vrijheid werd de verdachte Pakistaan wel afgepakt. Hij werd door de rechtbank veroordeeld tot twaalf jaar cel. Door zijn verblijf in Pakistan zal die straf waarschijnlijk echter nooit werkelijkheid worden.
Kinderen
Vanwege zijn veiligheidssituatie is Wilders blij dat hij geen kinderen heeft, zo vertelt hij in 2017 aan weekblad Story. In plaats van een gezin te stichten, besluit het stel na hun trouwen te focussen op hun carrière. „Stel je toch voor dat we nu kinderen zouden hebben. Die hadden geen leven gehad, met al die beveiliging om ons heen”, zei de PVV-leider in Story.
Het alledaagse is abnormaal geworden in het leven van de streng beveiligde Wilders. Even uit het raam staren tijdens een drukke werkdag zit er niet in. „Mijn werkkamer heeft geen ramen”, zo vertelt hij in het interview met de Volkskrant. „In het najaar en in de winter moet ik ’s avonds aan mijn vrouw vragen wat voor weer het is geweest.”
Spontaan een wandeling maken, is voor de politicus ook geen optie. Altijd moet er een veiligheidsplan opgesteld, de omgeving gescand, de vluchtroute gecheckt. Als hij naar het strand gaat, draagt hij een pet of muts om zijn opvallende haardos te verbergen. En niet te vergeten: een kogelvrij vest.
In de maanden na 2004 draagt hij op weg naar de Kamer zelfs een plaksnor, pruik en zonnebril, zo vertelt de politicus in 2014 tegen EenVandaag. Zo komen buren niet te weten wie die nieuwe buurtbewoner is. „Als ik bijna bij de Kamer was, moest die snor eraf. Tijdens debatten had ik soms nog de rode plekken op mijn gezicht van de aceton waar ik de lijm mee afveegde.”
Cyprus
Ook een middagje winkelen is een operatie op zich, zo blijkt in 2017. In maart van dat jaar besluiten Wilders en zijn vrouw, tegen het veiligheidsadvies van de lokale politie in, een zaterdag te gaan winkelen in Gent. Zo’n zestig agenten zet de Belgische politie in om de hele operatie in goede banen te leiden. Kosten: 13.500 euro.
Ook op vakantie is er natuurlijk beveiliging nodig. De vaste contactpersoon van Wilders bij beveiligingsdienst NCTV vertelt in 2016 anoniem tegen de Volkskrant hoe de politicus tijdens zijn vakantie het Turkse gedeelte van Cyprus wil bezoeken. „Zat hij daar lekker in de zon en kon ik hier in de regen alles gaan regelen voor zijn uitstapje. Inclusief wapenvergunningen.” Een halfuur later krijgt de NCTV’er een sms’je van Wilders. „Zijn vrouw dreigde z’n telefoon in het water te gooien als het plan doorging. Die vond het te gek dat de hele dienst bezig was om hun uitstapje te regelen.”
Toch weerhoudt al die beveiliging de politicus er niet van een zo normaal mogelijk leven te leiden. Wil hij naar de bioscoop dan is dat gewoon een kwestie van op tijd aangeven, zo vertelt hij in de Volkskrant. „Ze houden de achterste rijen voor ons leeg. Mijn vrouw en ik komen in het donker binnen en gaan voor de aftiteling weer weg.” De laatste film die hij zag? „Barbie. Verschrikkelijk verhaal, maar leuke film.”