Christelijke jongeren die geen flyers mogen uitdelen in een stationshal, waar pro-Palestinademonstraties wel mogen doorgaan – dat klinkt hypocriet. Is dit in strijd met de vrijheid van godsdienst en demonstratie?
Een groep christelijke jongeren evangeliseert op station Utrecht Centraal. Ze zingen rond de stationspiano en delen flyers uit aan voorbijgangers. Na zo’n drie kwartier vertellen NS-medewerkers hen dat ze daarmee moeten ophouden. De handhavers zeggen dat de folders propaganda bevatten en dus niet mogen worden uitgedeeld, vertellen aanwezigen aan Cvandaag over de gebeurtenissen van eind november.
De ChristenUnie schrikt ervan. CU-Kamerleden Pieter Grinwis, Mirjam Bikker en Don Ceder stelden donderdag Kamervragen aan de minister van Justitie over het voorval. Zij vragen zich af of het verbieden van evangeliseren en het betitelen van de flyers als ”propaganda” niet in strijd is met de vrijheid van godsdienst en de vrijheid van demonstratie, en verzoeken de minister om de NS tot de orde te roepen.
Het contrast tussen het beëindigen van een „rustige evangelisatieactiviteit” en demonstraties tegen het Israëlische geweld in Gaza, die wel hun doorgang vinden in verschillende Nederlandse stationshallen, vinden de Kamerleden opvallend. Ze spreken over een „onuitlegbare situatie”.
Volgens NS-woordvoerder Anita Middelkoop is er geen sprake van onterechte inperking van grondrechten door de NS. Ze wijst erop dat er twee verschillende soorten regelgeving kunnen gelden bij acties op stations. Een daarvan is de Wet openbare manifestaties, waar demonstraties –zoals die tegen het geweld in Gaza– onder vallen.
„Die wet geldt op welke plek dan ook, of het nou vóór of in een station is. En de bevoegdheid om toestemming te geven voor demonstraties en daarop toe te zien ligt niet bij de NS, maar bij de gemeente, de politie en het openbaar ministerie.”
Als het gaat over flyeren, gelden andere regels, aldus Middelkoop. Het betreft dan namelijk geen demonstratie en dus valt het niet onder het demonstratierecht. „In plaats daarvan gelden de huisregels, die bepalen wat wel en niet is toegestaan in een stationshal. Voor zo’n actie moet je je altijd vooraf melden bij de NS om een aanvraag in te dienen.” De woordvoerder kan niet zeggen of dat bij deze evangelisatieactie vooraf is gebeurd.
Het zingen van gospelliederen door het Presence Choir, zoals dit jaar op verschillende stations plaatsvond, gebeurde in overleg met de NS. Maar de regels gelden niet alleen voor religieuze uitingen. Middelkoop wijst op iets wat ook vaak gebeurt op stations: het aanbieden van gratis producten, zoals blikjes drinken. „Ook daarvan zeggen we: meld je bij de NS, dan kijken we wat er kan en op welk moment.”
Vergelijkbare activiteiten, zoals het flyeren in campagnetijd door politieke partijen of Jehova’s Getuigen die hun boodschap uitdragen, gebeuren veelal niet binnen in stationshallen, maar voor de deur. „Negen van de tien keer staan zij op gemeentegrond”, bevestigt de NS-woordvoerder. „Een stationsgebied is natuurlijk een plek waar heel veel mensen samenkomen en waar je dus een groot bereik hebt.”
Als het aan de NS lag, zouden overigens helemaal geen demonstraties plaatsvinden op hun stations. „Het maakt daarbij niet uit voor welk doel de demonstratie is. Een grote groep demonstranten zorgt voor hinder voor onze reizigers.” Ook zou de NS erop toezien dat er geen strafbare uitingen of leuzen worden gebruikt tijdens protestacties.
