Ronald Plasterk brengt maandagmiddag verslag uit aan de Tweede Kamer over zijn verkenning voor een nieuwe regeringscoalitie. De afgelopen twee weken zocht hij met instemming van de Kamer naar partijen die mogelijk kunnen en willen samenwerken met de rechts-populistische outsider PVV. De partij van Geert Wilders werd bij de verkiezingen op 22 november verreweg de grootste, met 37 van de 150 zetels.
Plasterk sprak, naast met Wilders, vooral met VVD, NSC en BBB, de partijen waarmee de PVV-leider zelf graag door wil. Alleen de partij van Caroline van der Plas (BBB) is daarover van meet af enthousiast. NSC en VVD hebben bezwaren, waarbij de liberalen al meteen aangaven alleen een rechts kabinet te willen gedogen, dus niet zelf in een kabinet te stappen. Ook onderling voerden de vier partijleiders gesprekken, met name om plooien glad te strijken die voortgang in de weg stonden.
Vrijdag lekte uit wat de kern zal zijn van het verslag van de oud-PvdA-minister. De vier partijen gaan door met gesprekken, maar eerst komen enkele obstakels op tafel. Pas als die uit de weg zijn geruimd, komen onderhandelingen over de inhoud in het vizier, zo bevestigden ingewijden aan het ANP.
Een van gesprekken gaat over bezwaren van vooral de NSC over plannen van de PVV die staatsrechtelijk niet door de beugel kunnen, zoals een verbod op islamitisch onderwijs. Een ander gesprek gaat over de thema’s en prioriteiten van de vier partijen, die mogelijk te ver uit elkaar liggen. Ook wordt er gesproken over een toekomstige vorm van het kabinet. Dat kan een minderheidskabinet zijn van drie partijen, met gedoogsteun van bijvoorbeeld de VVD op onderwerpen.
Voor die volgende fase gaat een informateur aan de slag, mogelijk is dat ook Plasterk. Hij moet daartoe dan wel de opdracht krijgen van de Tweede Kamer, die woensdag eerst zal debatteren over zijn bevindingen en voorstellen.
Plasterk sprak de afgelopen twee weken eerst met alle fractieleiders, met uitzondering van DENK-leider Stephan van Baarle die niet wilde dat het initiatief bij de PVV zou liggen. Maar het is gebruikelijk dat na verkiezingen de grootste partij als eerste mag proberen een coalitie samen te stellen. Pas als dat niet lukt, komt de tweede partij in beeld. Dat is GroenLinks-PvdA. Gezien de verhoudingen in de Kamer, waar rechtse partijen een flinke meerderheid hebben gekregen, ligt een linkse constructie niet voor de hand.